Click at the image to view full size กำหนดการ มาฆบูชาแห่ผ้าขึ้นธาตุนานาชาติที่เมืองนคร ปี ๒๕๕๔ ระหว่างวันที่ ๑๒ – ๑๘ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๔ ณ สวนศรีธรรมาโศกราชและวัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร ……………………. กิจกรรมตลอดงาน ระหว่างเวลา ๑๖.๐๐ น. – ๒๑.๐๐ น. - นิทรรศการผ้าพระบฏนานาชาติ มากสไตล์หลายหลากความมหัศจรรย์ เช่น ผ้าพระบฏทองคำ ผ้าพระบฏยักษ์ จากสวนโมกขพลาราม - การตามประทีปโคมไฟ และลอยโคม ๑๒ นักษัตร - ตลาดนัดโบราณขนมพื้นบ้าน อาหารพื้นเมือง - สาธิตการทำผ้าพระบฏจากทุกภูมิภาค - การแสดงศิลปวัฒนธรรม - กิจกรรมท่องเที่ยวเชิงพุทธ “นั่งรถชมเมือง เล่าเรื่องลิกอร์” - กิจกรรมท่องเที่ยวเชิงประวัติศาสตร์ เส้นทาง ๒ พระ ๓ เทพ /เส้นทาง ๔ กาพาเที่ยว - กิจกรรมท่องเที่ยวตามรอยกินรี ๓ พิพิธภัณฑ์ สร้างสรรค์เดิมพันใจ - งานแสดงศิลปกรรมพุทธบูชา “งอกเงยด้วยธรรม งดงามด้วยศิลป์” ของ กลุ่มจิตรกรไทย วันที่ ๑๒ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๔ : บุญตามรอยธรรมที่เมืองนคร กับ ว.วชิรเมธี ณ สวนศรีธรรมาโศกราช - ตามประทีป ๑๒ นักษัตร และ ลอยโคมบูชาพระบรมธาตุ - การแสดงแสงสีเสียง MINI LIGHT AND SOUND “ศรีธรรมาโศกราช” - ปาฐกถาธรรม “ตามรอยธรรมที่เมืองนคร” โดย พระมหาวุฒิชัย วชิรเมธี (ว.วชิรเมธี) วันที่ ๑๓ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๔ : บุญเรียนรู้ บูชาผ้าพระบฏ ณ ศูนย์ OTOP สวนศรีธรรมาโศกราช - สัมมนาทางวิชาการ “ผ้าพระบฏบูชา” ว่าด้วยการสร้างทำและบูชาผ้าพระบฏ โดยคณะวิทยากรผู้เชี่ยวชาญทางประวัติศาสตร์และศิลปวัฒนธรรม - การแสดงนิทรรศการและสาธิตการสร้างทำผ้าพระบฏนานาชาติและจากทุกภูมิภาคทั่วไทย - การแสดงภาพจิตรกรรมไทยชุด “งอกเงยด้วยธรรม งดงามด้วยศิลป์” ของ ๔๐ จิตรกรชั้นนำของประเทศ - การแสดงทางวัฒนธรรม ๔ ภาค โดย มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่, ร้อยเอ็ด, เทพสตรี, นครศรีธรรมราช วันที่ ๑๔ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๔ : บุญแห่งรัก ณ สวนศรีธรรมาโศกราช - ดาราพาธรรมกลับบ้านเกิด โดยพัชรี พรหมช่วย /แทนคุณ จิตต์อิสระ/ ยุทธพิชัย ชาญเลขา / สุนิสา สุขบุญสังข์ / สมฤทธิ์ ลือชัย / นายแพทย์บัญชา พงษ์พานิช - กิจกรรมของเยาวชนคนนคร “ชวนคนรักเข้าวัด” ริเริ่มเพิ่มคุณค่าแห่งรัก ด้วยการทำทาน ถือศีล เจริญจิตภาวนา - ชมชุดการแสดงโขน จากวิทยาลัยนาฏศิลปนครศรีธรรมราช
วันที่ ๑๕ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๔: บุญสวดด้าน โอ้เอ้วิหารราย - การสมโภชผ้าพระบฏ - ๕ กิจกรรม “ ธรรมะสรรค์สร้าง ” ณ วัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร - ชมชุดการแสดงโขน จากวิทยาลัยนาฏศิลปพัทลุง วันที่ ๑๖ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๔ : บุญกวนข้าวมธุปายาสยาคู ณ สวนศรีธรรมาโศกราช - การสมโภชผ้าพระบฏ - แห่ผ้าพระบฏของภูมิภาคต่างๆ - พิธีกวนข้าวมธุปายาสยาคู ๑๒ กะทะ ๑๒ราศี/นักษัตรตามปีเกิด โดย อาจารย์ คฑา ชินบัญชร - พิธีสวดชัยมงคลคาถา โดยพระสงฆ์ไทยและนานาชาติ จาก ศรีลังกา จีน เวียดนาม อินเดีย ฯลฯ - ชมการแสดง MINI LIGHT AND SOUND “ชุดศรีธรรมาโศกราช” วันที่ ๑๗ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๔ : บุญเครื่องพุทธบูชาผ้าพระบฏ ณ สวนศรีธรรมาโศกราช - แห่ผ้าพระบฏของภูมิภาคต่างๆ - พิธีรับผ้าพระบฏพระราชทานจากอำเภอปากพนัง - พิธีมหาพุทธาภิเษกผ้าพระบฏพระราชทาน / ผ้าพระบฏนานาชาติ / ผ้าพระบฏจากหน่วยงานภาครัฐและเอกชน โดยเกจิอาจารย์ชื่อดัง ๘ รูป นั่งปรกบริกรรม - ร่วมสวดชัยมงคลคาถา โดยพระสงฆ์ไทย และนานาชาติ - ชมการแสดงทางวัฒนธรรมจากนานาชาติจาก ๔ ชาติ ๒ ฝากฝั่งแหลมทอง ศรีลังกา อินเดีย จีน ญี่ปุ่น - ชมการแสดง MINI LIGHT AND SOUND “ชุดศรีธรรมาโศกราช” วันที่ ๑๘ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๔ : บุญแห่ผ้าขึ้นธาตุ สีสันแห่งศรัทธา ณ วัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร - พิธีตักบาตร - พิธีเปิด โดย ฯ พณฯ ธีระ วงศ์สมุทร รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เป็นประธาน นายสุรพล เศวตเศรนี ผู้ว่าการการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย กล่าวรายงาน - ชมริ้วขบวนแห่ผ้าพระบฏ มรดกแห่งศรัทธา ตื่นตากับผ้าพระบฏนานาชาติ และ๔ ภูมิภาคของไทย - ชมการแสดงเพื่อเป็นพุทธบูชาจากประเทศศรีลังกา อินเดีย จีน และ การแสดงมโนราห์ จากวิทยาลัยนาฏศิลป์ นครศรีธรรมราช - พิธีถวายผ้าพระบฏเพื่อเป็นเครื่องพุทธบูชา อันจะนำมาซึ่งความเป็นสิริมงคลอันยิ่งใหญ่ - ปรารภธรรมและเวียนเทียนมาฆบูชา
Click at the image to view full size
สรุปรายละเอียด งาน “มาฆบูชาแห่ผ้าขึ้นธาตุนานาชาติที่เมืองนคร” ๒๕๕๔ ๑๒- ๑๘ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๔ ณ สวนศรีธรรมาโศกราช และวัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร อ.เมือง จ.นครศรีธรรมราช ๑. ความเป็นมาและความสำคัญของกิจกรรม ร่วม ๘๐๐ ปี ที่ประเพณีแห่ผ้าบูชาพระบรมธาตุเจดีย์เมืองนครได้รับการสืบสานอย่างต่อเนื่องมาแต่ครั้งผขาวอริยพงษ์แห่งหงสาวดีอัญเชิญผ้าพระบฏมา แล้วพญาศรีธรรมาโศกราชให้นำขึ้นห่มสมโภชองค์พระบรมธาตุเจดีย์สืบเนื่องต่อกันมาถึงปัจจุบันที่ชาวพุทธต่างถือเป็นหนึ่งในโอกาสอันเป็นมหามงคลแก่ชีวิต ที่ปีละครั้งต้องมาร่วมบูชาให้จงได้ หรือไม่ก็อย่างน้อยก็สักครั้งหนึ่งในชีวิต เป็นประเพณีที่มีเพียงหนึ่งเดียวในประเทศไทยและเป็นประเพณีวัฒนธรรมสำคัญของชาวจังหวัดนครศรีธรรมราช ตลอดจนชาวภาคใต้และพุทธศาสนิกชนทั้งหลาย มีศักยภาพในการยกระดับพัฒนาในหลากหลายมิติของการพัฒนาทั้งด้านชีวิตและสังคมวัฒนธรรม เนื่องด้วยกิจกรรมที่พัฒนาสร้างสรรค์เป็นกิจกรรมบริการขนาดใหญ่ จึงมีผู้เกี่ยวข้องในการพัฒนาสร้างสรรค์หลายระดับ ถือกันว่าเป็นหนึ่งในกิจกรรมมหากุศลที่ชาวพุทธพึงได้บำเพ็ญสักครั้งหนึ่งในชีวิต จึงเห็นควรยกระดับมาตรฐานการจัดกิจกรรมมาฆบูชาแห่ผ้าขึ้นธาตุ ให้เป็นกิจกรรมระดับนานาชาติ โดยมุ่งหมายให้เป็นนครแห่งการจาริกแสวงบุญของชาวพุทธทั่วไปในสี่เหลี่ยมแสวงบุญของโลก ประกอบด้วย ๔ สังเวชนียสถาน คือ ๑.) สังเวชนียสถาน ในประเทศอินเดีย ๒.) อนุราธปุระ-โปโลนารุวะ ประเทศศรีลังกา ๓.) มหาเจดีย์ ชเวดากอง สหภาพพม่า และ ๔.) พระบรมธาตุเจดีย์ นครศรีธรรมราช ซึ่งในขณะนี้องค์พระบรมธาตุเจดีย์อยู่ระหว่างการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลก ๒. รูปแบบของการดำเนินกิจกรรม เนื่องในปี พุทธศักราช ๒๕๕๔ อันเป็นปีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๗ รอบ ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช ได้ขยายยกระดับพัฒนาเป็นงานที่มุ่งหมายในการประกาศพุทธธรรมด้วยหลากหลายรูปแบบและลีลาจากทั่วทั้งประเทศและนานาชาติ โดยเฉพาะจาก ศรีลังกาและอินเดีย อันเป็นกัลยาณมิตรต้นเค้าของพระพุทธศาสนาในประเทศไทย ตลอดระยะเวลา ๑ สัปดาห์แห่งมาฆะมาส ระหว่างวันที่ ๑๒ – ๑๘ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๔ ณ วัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร และสวนศรีธรรมาโศกราช อ.เมือง จ.นครศรีธรรมราช ระหว่างเวลา ๑๖.๐๐ น. – ๒๑.๐๐ น.ประกอบด้วยกิจกรรมเด่นในแต่ละวันดังนี้ วันที่ ๑๒ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๔ : บุญตามรอยธรรมที่เมืองนคร กับ พระมหาวุฒิชัย (ว.วชิรเมธี) ตามรอยธรรม นำสู่เมืองพุทธภูมิ (เพื่อเชิญชวนถือศีลประพฤติพรหมจรรย์ตามโอวาทปาฏิโมกข์ที่พระพุทธองค์ทรงแสดงเมื่อคืนเพ็ญเดือนมาฆะ อันเป็นที่มาแห่งประเพณีมาฆบูชาเมื่อครั้งพุทธกาล ประกอบด้วยการแสดงแสงสีเสียง Mini Light & Sound “ศรีธรรมาโศกราช” วันที่ ๑๓ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๔ : บุญเรียนรู้ บูชาผ้าพระบฏ เพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้ และศึกษานานาแบบอย่างของการบูชาด้วยผ้าพระบฏของทั้งคนไทยและนานาชาติ พร้อมการชื่นชมนิทรรศการชุดพิเศษของกลุ่มจิตรกรไทย ผู้รังสรรค์ภาพฝาผนังวัดพุทธปทีป ณ กรุงลอนดอน และ ณ สวนโมกข์กรุงเทพ ประกอบด้วย - การสัมมนาทางวิชาการ “ผ้าพระบฏบูชา” โดยคณะวิทยากรทางศิลปะ ประวัติศาสตร์ และศาสนาประเพณีชั้นนำ ว่าด้วยการสร้างทำและบูชาด้วยผ้าพระบฏของ พุทธศาสนิกชนทั้งชาวไทยและทั่วโลก - การแสดงภาพจิตรกรรมไทยชุด “งอกเงยด้วยธรรม งดงามด้วยศิลป์” ของ ๔๐ จิตรกร ชั้นนำของประเทศ (ระหว่างวันที่ ๑๒ – ๒๘ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๔) วันที่ ๑๔ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๔ : บุญแห่งรัก เพื่อขยายความหมายแห่งความรักให้กว้างขวางและมีคุณค่าในโอกาสที่วันแห่งความรักอยู่ในช่วงสัปดาห์มาฆบูชา ประกอบด้วย - ดาราพาธรรมกลับบ้านเกิด โดยพัชรี พรหมช่วย / แทนคุณ จิตต์อิสระ /ยุทธพิชัย ชาญเลขา /สุนิสา สุขบุญสังข์ และสมฤทธิ์ ลือชัย ร่วมฟังข้อคิดความเห็นจากดาราที่ชวนเพื่อน พ้องดาราพาธรรมกลับบ้านเกิด - ชวนคนรักเข้าวัด การริเริ่มเพิ่มคุณค่าแห่งความรัก ด้วยการแสดงความรักที่ดีงามแก่ บุคคลอันเป็นที่รัก ทั้งบิดามารดา ปู่ย่าตายาย บุตรหลาน รวมทั้งคนรัก ชวนกันเข้าวัด ไหว้พระ ทำบุญ ถือศีล ทำสมาธิ และเจริญจิตภาวนา ตามกำลังและอัตภาพ กับพระ ครูบาอาจารย์ที่เคารพนับถือ หรือ ณ วัดใกล้บ้าน วันที่ ๑๕ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๔ : บุญสวดด้าน โอ้เอ้วิหารราย (ต้นแบบแห่งการสวดโอ้เอ้วิหารรายของกรุงรัตนโกสินทร์ที่หายสูญ) ฟังการสวดกลอนเล่านิทานธรรม แบบอย่างนันทนาการของคนรุ่นก่อนที่บุตรหลานนำมาสืบสาน ประกอบด้วย - การสาธิตและประกวดแข่งขันการสวดกลอนแบบเก่าของคนนคร ที่นิยมอ่านและเล่า เล่นก่อนการแสดงธรรมที่ธรรมาสน์พระด้าน ณ ฐานองค์พระบรมธาตุเจดีย์ เป็นที่มา ของความเป็นคนเจ้าบทเจ้ากลอน ตลอดจนต้นเค้าของการสวดโอ้เอ้วิหารราย ณ วัดพระศรีรัตนศาสดารามและพระบรมมหาราชวัง ในกรุงเทพมหานคร ซึ่งทุกวันนี้ หาชมและฟังได้ยากยิ่ง - การสมโภชผ้าพระบฏ - ๕ กิจกรรม “ธรรมะสรรค์สร้าง” - การแสดงโขนจากวิทยาลัยนาฏศิลปพัทลุง วันที่ ๑๖ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๔ : บุญกวนข้าวมธุปายาสยาคู ร่วมถือศีลและประพฤติพรหมจรรย์แล้วกวนข้าวมธุปายาสยาคูอันเป็นเสมือนอาหารทิพย์ที่ พระพุทธองค์ทรงเสวยก่อนการบรรลุธรรม ถวายพระแล้วแบ่งปันกันกินเสริมสร้างกำลังกาย ใจ และ ปัญญา ประกอบด้วย - พิธีกวนข้าวมธุปายาสยาคู ๑๒ กะทะ ๑๒ ราศี/นักษัตรตามปีเกิด โดย อาจารย์ คฑา ชินบัญชร ร่วมทำบุญด้วยข้าวอ่อนที่กำลังตั้งท้องมีน้ำนม หรือน้ำตาล นม ผลไม้ต่าง ๆ พร้อมกับ การตั้งกองกวนข้าวมธุปายาสยาคู มีการตั้งเตาครบตามปีนักษัตร ๑๒ เตา ให้เข้าร่วม กวนจนสุกสมบูรณ์แล้วแบ่งนำไปถวายพระ พร้อมกับแบ่งกันกิน พร้อมกับนำกลับไป ฝากกัลยาณมิตรเป็นของทิพย์ควรค่า - พิธีสวดชัยมงคลคาถา โดยพระสงฆ์ไทยและนานาชาติ จาก ศรีลังกา จีน เวียดนาม อินเดีย ฯลฯ - การแสดง MINI LIGHT AND SOUND “ชุดศรีธรรมาโศกราช” วันที่ ๑๗ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๔ : บุญเครื่องพุทธบูชาผ้าพระบฏ ประกอบด้วย - การแห่ผ้าพระบฏของภูมิภาคต่าง ๆ - พิธีรับผ้าพระบฏพระราชทานจากอำเภอปากพนัง - พิธีพุทธาภิเษกผ้าพระบฏพระราชทาน / ผ้าพระบฏนานาชาติ / ผ้าพระบฏจาก หน่วยงานภาครัฐ และเอกชน โดยเกจิอาจารย์ชื่อดัง ๘ รูป นั่งปรกบริกรรม - ร่วมสวดชัยมงคลคาถา โดยพระสงฆ์ไทย และนานาชาติ - ชมการแสดง MINI LIGHT AND SOUND “ชุดศรีธรรมาโศกราช” หมายเหตุ เทศบาลนครนครศรีธรรมราช เป็นเจ้าภาพจัดเลี้ยงรับรองสำหรับนักท่องเที่ยว และจัดให้มีการแสดงจาก ทางวัฒนธรรมจากนานาชาติจาก ศรีลังกา จีน อินเดีย และประเทศญี่ปุ่น วันที่ ๑๘ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๔ : บุญแห่ผ้าขึ้นธาตุ สีสันแห่งศรัทธา (ตลอดแนวถนนราชดำเนินจากสนามหน้าเมืองถึงวัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร) ร่วมขบวนแห่ผ้าอันศักดิ์สิทธิ์ของผู้คนนับหมื่นแสนที่สืบทอดมาร่วม ๘๐๐ ปี จากหน้าประตูเมืองนครสู่องค์พระบรมธาตุเจดีย์นครศรีธรรมราช ประกอบด้วย - พิธีตักบาตร - พิธีเปิด โดย ฯ พณฯ ธีระ วงศ์สมุทร รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เป็นประธาน นายสุรพล เศวตเศรนี ผู้ว่าการการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย กล่าวรายงาน - ชมริ้วขบวนแห่ผ้าพระบฏ มรดกแห่งศรัทธา ตื่นตากับผ้าพระบฏนานาชาติ และ ๔ ภูมิภาคของไทย - ชมการแสดงเพื่อเป็นพุทธบูชาจากประเทศศรีลังกา อินเดีย จีน และ การแสดง มโนราห์ จากวิทยาลัยนาฏศิลป์ นครศรีธรรมราช - พิธีถวายผ้าพระบฏเพื่อเป็นเครื่องพุทธบูชา อันจะนำมาซึ่งความเป็นสิริมงคลอัน ยิ่งใหญ่ - ปรารภธรรมและเวียนเทียนมาฆบูชา หมายเหตุ ชมรม Balloon แห่งประเทศไทย ร่วมนำผ้าพระบฏสู่ท้องฟ้าและบันทึกภาพแห่งความประทับใจในมุมสูง กิจกรรมอื่น ๆ ที่จัดตลอดงาน ระหว่างวันที่ ๑๒ – ๑๘ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๔ ประกอบด้วย - การตามประทีปโคมไฟ และลอยโคม ๑๒ นักษัตร - ตลาดนัดโบราณขนมพื้นบ้าน อาหารพื้นเมือง - สาธิตการทาผ้าพระบฏจากทุกภูมิภาค - การแสดงศิลปวัฒนธรรม - กิจกรรมท่องเที่ยวเชิงพุทธ “นั่งรถชมเมือง เล่าเรื่องลิกอร์” -กิจกรรมท่องเที่ยวเชิงประวัติศาสตร์ เส้นทาง ๒ พระ ๓ เทพ /เส้นทาง ๔ กาพาเที่ยว -กิจกรรมท่องเที่ยวตามรอยกินรี ๓ พิพิธภัณฑ์ สร้างสรรค์เดิมพันใจ -งานแสดงศิลปกรรมพุทธบูชา “งอกเงยด้วยธรรม งดงามด้วยศิลป์” ของ กลุ่มจิตรกรไทย นิยามศัพท์เฉพาะ ผ้าพระบฏ : ความเป็นมาของพระบรมธาตุเจดีย์ นครศรีธรรมราช โดยสันนิษฐานว่าเป็นประเพณีที่รับมาจากอินเดีย ตามประวัติกล่าวว่าในสมัยพระเจ้าสามพี่น้อง คือ พระเจ้าศรีธรรมโศกราช พระเจ้าจันทรภาณุ และพระเจ้าพงษาสุระ กำลังเตรียมการสมโภชพระบรมธาตุอยู่นั้น คลื่นได้ซัดเอาผ้าแถบใหญ่ยาวผืนหนึ่ง ซึ่งมีลายเขียนพุทธประวัติ เรียกว่า “ผ้าพระบฏ” ขึ้นที่ชายหาดอำเภอปากพนัง ก่อนวันสมโภชพระบรมธาตุไม่กี่วัน ชาวปากพนังได้เก็บผ้านั้นไปถวายพระเจ้าศรีธรรมโศกราช พระองค์ได้รับสั่งให้ซัก “ผ้าพระบฏ” จนสะอาด ปรากฏว่า ลวดลายบนพื้นผ้ายังเด่นชัดมิได้ลบเลือนเมื่อซักเสร็จก็ประกาศหาเจ้าของ ต่อมาได้ทราบว่าเป็นของพุทธศาสนิกชนกลุ่มหนึ่งที่ลงเรือรอนแรมมาจากเมืองอินทรปัตร(แถบลุ่มแม่น้ำโขงประเทศกัมพูชา ปัจจุบัน) จะเดินทางนำผ้าพระบฏไปบูชาพระบาทในเมืองลังกา แต่เรือโดนมรสุมเสียก่อน มีผู้รอดชีวิตเพียงสิบคน พระเจ้าศรีธรรมโศกราช พิจารณาว่าควรนำ ผ้าพระบฏ ขึ้นไปห่มพระบรมธาตุเจดีย์เป็นพุทธบูชา เนื่องในโอกาสสมโภชพระบรมธาตุ และได้ถือเป็นงานประจำปีของเจ้าเมืองนคร ทุกยุคทุกสมัยจะต้องจัดให้มีการสมโภชพระบรมธาตุและแห่แหน “ผ้าพระบฏ” ขึ้นห่มองค์- พระบรมธาตุสืบเนื่องถึงปัจจุบันนี้ อย่างไรก็ตามการแห่ผ้าขึ้นธาตุนิยมกระทำกันในวันมาฆบูชาและวันวิสาขบูชา จากบัดนั้นมาร่วม ๘๐๐ ปี กิจกรรมเสริม : การกวนข้าวยาคูข้าวยาคู (หรือข้าวยาโค) ข้าวยาคูข้าวยาคู (หรือข้าวยาโค) เป็นชื่อที่ชาวนครศรีธรรมราชเรียกกันทั่วไป ในพุทธประวัติเรียกว่า “ข้าวมธุปายาสยาคู” ซึ่งเป็นข้าวที่นางสุชาดานำไปถวายพระพุทธเจ้า มีใจความสรุปได้ดังนี้ ในตอนเช้าวันหนึ่ง นางสุชาดาบุตรีกระฎุมพี นายใหญ่แห่งบ้านเสนานิคม ณ ตำบลอุรุเวลา ปรารถนาจะทำการบวงสรวงเทวดา จึงหุงข้าวมธุปายาสยาคู คือข้าวสุกหุงด้วยน้ำนมโคล้วน เสร็จแล้วจัดลงในถาดทองคำ นำไปที่โพธิฤกษ์เห็น มหาบุรุษนั่งอยู่ สำคัญว่าเป็นเทวดาจึงน้อมนำข้าวมธุปายาสยาคูเข้าไปถวาย ในเวลานั้น บาตรของพระองค์เผอิญอันตรธานหายไป พระองค์ทรงรับข้าวมธุปายาสยาคูนั้นทั้งถาดด้วยพระหัตถ์แล้วทอดพระเนตรดูนาง นางทราบพระอาการจึงทูลถวายทั้งถาดแล้วกลับไป มหาบุรุษทรงถือถาดข้าวมธุปายาสยาคูเสด็จไปสู่ท่าน้ำ แห่งเนรัญชรา เมื่อทรงน้ำแล้วจึงได้เสวยข้าวมธุปายาสยาคูจนหมด จึงทรงลอยถาดเสีย หลังจากพระองค์ได้เสวยข้าวมธุปายาสยาคูของนางสุชาดาแล้ว ก็ได้ทรงบรรลุอภิสัมโพธิญาณในคืนนั้นเอง จึงถือเอาเดือนสามเป็นเดือนที่กระทำการกวนข้าวยาคู ซึ่งตรงกับเดือนแห่งมาฆบูชาแห่ผ้าขึ้นธาตุ ชาวใต้จึงเชื่อกันว่า มธุปายาสยาคู เป็นยาวิเศษ ผู้ใดมีวาสนาได้รับประทานจะจัดโรคร้ายทุกชนิดร่างกายจะเจริญเติบโต มีพลังและสมบูรณ์ด้วยปัญญา เป็นสิริมงคลแก่ชีวิตทำมาหากินบังเกิดผล ผ้าพระบฎนานาชาติ ผ้าพระบฏ : เครื่องบูชาพระพุทธเจ้าของชาวพุทธทั่วโลก ผ้าพระบฏ เปรียบเสมือนหนึ่งในเครื่องบูชาพระพุทธเจ้าของชาวพุทธทั่วทั้งโลกมาเนิ่นนาน ตั้งแต่สมัยพุทธกาลในอินเดียโดยรวมแล้วถือเป็นเครื่องพุทธบูชา สร้างกุศลให้ตนเอง ตลอดจนอุทิศส่วนกุศลแด่ผู้อื่น รวมทั้งประกอบในการสื่อสารธรรมะ การเฉลิมฉลอง และพิธีกรรมต่าง ๆ จนถึงขั้นสูงสุดคือความมุ่งหมายได้บรรลุถึงซึ่งนิพพานหรือได้พบพระศรีอาริยเมตไตรย ดังที่มักนิยมเขียนกำกับไว้ว่า “...นิพานปัจโยโหตุ ขอให้พบพระอาริยเมตรัย,...ขอให้สำเร็จนิพพานเทอญ,...ขอให้เข้านิพพานพระปัจโยโหตุ...” ในภาคเหนือ ที่กำลังกลายเป็นเพียงเครื่องประดับตกแต่งและบูชาในฐานะธง-ตุงแบบต่าง ๆ ขณะที่ในภูมิภาคอื่นก็เหลืออยู่เพียงในบางประเพณีพิธีกรรมเท่านั้น เช่นงานบุญผะเหวด หนึ่งในฮีตสิบสองของภาคอีสาน งานบุญเทศน์มหาชาติของภาคกลาง รวมถึงงานบุญแห่ผ้าขึ้นธาตุของเมืองนครศรีธรรมราชที่ภาคใต้ มีนานาประเทศ เข้าร่วมงาน ประเทศศรีลังกา เนปาล ทิเบต จีน บังกลาเทศ เวียดนาม พม่า กัมพูชา ลาว ญี่ปุ่น รัฐเคดาห์และปีนัง ประเทศมาเลเซีย และจาก ๔ ภูมิภาคของประเทศไทย *****************
หมายเหตุการบันทึกมนุษยศาสตร์ มนุษยศาสตร์1Thamabutr Butrtham |