เครื่องทองเจ้าฟ้า
เขียนโดย ปาณิศรา ชูผล มทศ.   
อังคาร, 15 กันยายน 2009

นำชมเครื่องทองของเล่นชั้นเจ้าฟ้า

เครื่องทองย่อส่วน ของเจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ

และเจ้าฟ้าอื่น ๆ"

 

 
 

 

กระทู้นี้จะขอนำชมของเล่นชาววังในสมัยรัชกาลที่ ๕ ซึ่งเป็นของเล่นระดับชั้นเจ้าฟ้า เป็นการจำลองย่อส่วนของสำรับคาวหวาน และเครื่องประกอบอื่น ๆ เช่น พานรอง ช้อน กระโถน โถน้ำ ซึ่งเป็นงานกะไหล่ทอง ทำด้วยเงิน เป็นฝีผือประณีตอย่างมาก ของเล่นเหล่านี้ได้จำลองสภาพสังคมและชีวิตความเป็นอยู่ และบรรยากาศในรั้ววัง ถ่ายทอดออกมาเป็นของประดิษฐ์ย่อส่วนได้อย่างงดงาม

 

เครื่องทองของเล่น ซึ่งจำลองย่อส่วนมาจากเครื่องสำรับคาวหวานเหล่านี้ ถูกประดิษฐ์จากช่างที่มีฝีมือเป็นอย่างมาก เช่น เครื่องสำรับคาวหวานย่อส่วน ของสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ สยามมกุฎราชกุมาร เป็นของพระราชทานจากสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช เป็นต้น
ความคิดเห็นที่ 1  

1. เครื่องสำรับคาวหวานย่อส่วน ของสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ สยามมกุฎราชกุมาร ทำด้วยวัสดุเงิน กาไหล่ทอง จำลองเครื่องสำรับคาวหวาน อย่างวิจิตรบรรจง ปัจจุบันจัดแสดงอยู่ชั้น ๒ บริเวณห้องเหนือบันไดทางขึ้นพระที่นั่งวิมานเมฆ  เครื่องสำรับคาวหวานกาไหล่ทองนี้ สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ สยามมกุฎราชกุมาร ได้มีการกล่าวถึงไว้ในบันทึก หรือไดอารี่ประจำวันไว้ตอนหนึ่งว่า.....

วันอาทิตย์ ที่ ๒๕ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๓๑
“ตื่นสี่โมงเช้า ไม่รู้ว่าครูฝรั่งจะมา พอเรารู้ว่าครูมาเราไม่กินข้าว เราออกไปเรียนเสียก่อน แล้วกลับมากินข้าว  วันนี้ที่บนวุ่นมาก เพราะอาชดุ๊กลิววโปล จะมาทูลลา มีดินเน่อด้วย เย็นฝรั่งที่เล่นเซอคัสเอามาเล็กมาให้ เราดีใจมาก
บ่ายสามโมง เราออกไปเรียนหนังสืออีก ค่ำทูลหม่อมทรงเครื่องเต็มยศทหารรับอาชดุ๊กลิววโปล เลี้ยงโต๊ะแล้วขึ้นกินน้ำชาที่ห้องสำน้ำเงิน* เสด็จน้าทรงแต่ง(ห้อง) รับแข็งแรงมาก มีดอกไม้แขวนด้วย ไปห้องเหลือง*ดูที่ชา ไปห้องเขียว*แล้วกลับมาห้องน้ำเงิน* สมเด็จแม่กับเราออกมารับด้วย อาชดุ๊กชอบใจเครื่องทองของเล่นของเรา ได้ให้รูปเรารูปหนึ่ง
กลับไปสี่ทุ่มนาน ว่าจะไปดูละครเจ้าพระยามหินทรอีก ขอบใจมาก ว่าจะไปดูยังรุ่ง พรุ่งนี้เช้าจะลงเรือกลับไป”

*ห้องน้ำเงิน-ห้องเหลือง-ห้องเขียว คือห้องในพระที่นั่งบรมราชสถิตยมโหฬาร ในหมู่พระที่นั่งจักรีมหาปราสาท

ภาพประกอบ สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ สยามมกุฎราชกุมาร

 
 

จากคุณ: หนุ่มรัตนะ
เขียนเมื่อ: 15 ก.ย. 52 18:53:58
  

 
 
 
ความคิดเห็นที่ 2  

ชุดเครื่องเสวย พร้อมขันน้ำพานรอง พร้อมจอก สูง ๕.๕ ซ.ม. กว้าง ๔ ซ.ม.

หม้อร้อน สูง ๑.๖ ซ.ม. กว้าง ๒.๔ ซ.ม.

ช้อน ส้อม ยาว ๓ ซ.ม.

 
 

จากคุณ: หนุ่มรัตนะ
เขียนเมื่อ: 15 ก.ย. 52 18:56:42
  

 
 
 
ความคิดเห็นที่ 3  

สำรับคาวหวาน ทำด้วยเงินกะไหล่ทอง เส้นผ่านศูนย์กลาง ๙ ซ.ม. สุง ๓.๘ ซ.ม.

ขันน้ำพานรองพร้อมจอก สุง ๔.๕ ซ.ม.

กระโถนสูง ๒ ซ.ม.

 
 

จากคุณ: หนุ่มรัตนะ
เขียนเมื่อ: 15 ก.ย. 52 18:59:23
  

 
 
 
ความคิดเห็นที่ 4  

สำรับคาวหวาน ทำด้วยเงินกะไหล่ทอง วางหม้อร้อนแบบจีน เส้นผ่านศูนย์กลาง ๑๐ ซ.ม. สุง ๔.๘ ซ.ม.

ถาดเตี้ย เส้นผ่านศูนย์กลาง ๑๐ ซ.ม. สุง ๑.๘ ซ.ม.

ขันน้ำพานรองพร้อมจอก สุง ๑๐ ซ.ม.

ชามฝา เส้นผ่านศูนย์กลาง ๕.๒ ซ.ม.

 
 

จากคุณ: หนุ่มรัตนะ
เขียนเมื่อ: 15 ก.ย. 52 19:01:41
  

 
 
 
ความคิดเห็นที่ 5  

ชุดชา ย่อส่วน วางบนกี๋ พร้อมถ้วยชา และป้านชา

 
 

จากคุณ: หนุ่มรัตนะ
เขียนเมื่อ: 15 ก.ย. 52 19:03:12
ถูกใจ: jin leng

 
 
 
ความคิดเห็นที่ 6  

ชามฝา ออกแบบเหมือนเปลือกหอย วางซ้อนกัน ด้านบนเป็นสัญลักษณ์แห่งพระบรมโอรสาธิราช

 
 

จากคุณ: หนุ่มรัตนะ
เขียนเมื่อ: 15 ก.ย. 52 19:04:42
ถูกใจ: แสนอักษร

 
 
 
ความคิดเห็นที่ 7  

ประวัติการรับรองอาชดุ๊กลิววโปล
เมื่อวันอาทิตย์ เดือน ๑๒ แรม ๗ ค่ำ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้มีการเลี้ยงอาหารเวลาค่ำ พระราชทานเป็นเกียรติยศแก่อาชดุกลิวโอโปลด์ โปรดให้เชิญพระบรมวงศานุวงศ์ และข้าราชการผู้ใหญ่ผู้น้อยไปประชุมในที่นั้น เวลา ๒ ทุ่ม เจ้าพนักงานนำอาชดุก เข้าเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท ที่พระที่นั่งจักรีมหาปราสาท มีพระราชปฏิสันฐาน ปราศรัยอาชดุกโดยสมควรแล้ว เสด็จพระราชดำเนินไปประทับโต๊ะ ที่พระที่นั่งมูลสถานบรมอาศน์ พร้อมอาชดุก และพระบรมวงศานุวงศ์ ข้าราชการ
จนเวลา ๒ ทุ่มเศษ เสวยแล้ว พระเจ้าอยู่หัวเสด็จนำอาชดุกลิวโอโปลด์ ไปประทับพระที่นั่งบรมราชสถิตย์มโหฬาร พร้อมกับพระบรมวงศานุวงศ์ข้าราชการ โปรดให้ชมเครื่องชาต่างๆ ที่ทรงรวบรวมไว้ทั้งของอื่นๆ อีกเป็นอันมาก แล้วโปรดให้อาชดุกลิวโอโปลด์เฝ้ากราบถวายบังคมลา สมเด็จพระนางเจ้าด้วย
เวลา ๔ ทุ่มครึ่ง อาชดุกลิวโอโปลด์และออฟฟิซเซลทั้งปวง ถวายบังคมลากลับไป โปรดพระราชทานเครื่องถมแก่อาชดุกลิวโอโปลด์ และออฟฟิซเซอทั่วกัน
อาชดุกลิวโอโปลด์กลับไปจากพระบรมมหาราชวัง แล้วไปดูละครของเจ้าพระยามหินทร ละครนี้ได้ไปดูหลายครั้งเป็นที่ชอบพระทับของอาชดุกลิวโอโปลด์ เวลาค่ำวันนี้ โปรดให้จัดเรืออุบลบูรพทิศไปส่งอาชดุกลิวโอโปลด์ที่เรือรบใหญ่นอกสันดอน เป็นเสร็จการรับรองแต่เท่านี้




การรับรองอาชดุกลิวโอโปลด์ ในสยามประเทศ
วันศุกร์ เดือน ๑๒ ขึ้น ๑๓ ค่ำ ถึงกรุงเทพฯ พระองค์เจ้าปฤษฎางค์, หม่อมเจ้าวัฒนา, จมื่นสราภัยสฤษดิการ, หลวงปฏิบัติราชประสงค์ ออกไปรับที่นอกสันดอน ขึ้นเรืออุบลบุรพทิศ แล้วพำพักอยู่วังสราญรมย์

วันเสาร์ เดือน ๑๒ ขึ้น ๑๔ ค่ำ บ่าย ๔ โมง พระองค์เจ้าปฤษฎางค์พาอาชดุกลิวโอโปลด์ เข้าเฝ้าพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงเครื่องเต็มยศทหารทรงเครื่องราชอิศริยยศกรุงออสเตรีย พร้อมด้วยสมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชเทวี และสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ สยามมกุฎราชกุมาร ที่พระที่นั่งจักรีมหาปราสาทมุขตะวันออก

วันอาทิตย์ เดือน ๑๒ ขึ้น ๑๕ ค่ำ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จโดยรถพระที่นั่งพร้อมด้วยสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เสด็จเยี่ยมตอบอาชดุกที่วังสราญรมย์ ในเวลาบ่าย ๔ โมง

วันอังคาร เดือน ๑๒ แรม ๒ ค่ำ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้มีการประชุมที่พระราชอุทยานสราญรมย์ (คาเคนปาตี) เพื่อเป็นเกียรติยศแก่อาชดุกลิวโอโปลด์ ได้เชิญพระบรมวงศานุวงศ์ ผู้แต่รัฐ ฝ่ายทหาร ฝ่ายพลเรือน พ่อค้า ห้างร้าน ประมาณ ๕๐๐ คนในที่ประชุมนั้น

วันพุธ ๑๒ แรม ๓ ค่ำ สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอเจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงษ์ กรมพระภาณุพันธุวงษ์วรเดช โปรดให้มีการประชุมที่วังบูรพา เพื่อเป็นเกียรติยศแด่อาชดุกลิวโอโปลด์ และมีข้าราชการ พ่อค้า นายห้าง ราว ๓๐๐ มีดนตรีเอิกเริก (งานสโมสรสันนิบาต)

วันพฤหัส เดือน ๑๒ แรม ๔ ค่ำ พระยาภาสกรวงษ์ (เกษตราธิบดี) ได้เชิญไปที่บ้าน เพื่อดูพิธีการตัดจุก
เวลา 9 โมงเช้า ไปกรมยุทธนาธิการ
เวลาบ่าย อาชดุกลิวโอโปลด์ขึ้นเสลี่ยงกั้นกลดกำมะลอ ไปลงเรือเวสตา ท่าราชวรดิฐ พร้อมด้วยสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช, พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นจักษ์ศิลปาคม ทรงรับรอง ในพิธีแห่เรือ มี เรืออนัตนาคราช, เรือไชยสุพรรณหงษ์, เรือพระที่นั่งศรีสมรรถไชย, เรือพระที่นั่งนารายณ์ทรงสุบรรณ, เรือพระที่นั่งสุวรรณเหรา, เรือพระที่นั่งอเนกชาติภุชฌงค์, เรือพระที่นั่งกราบประจำทวีป, เรือพระที่นั่งโถงรุ้งประสานสาย และตามด้วยการแข่งเรือเป็นคู่ๆ เป็นที่สนุกสนาน เมื่อดูเสร็จแล้ว ขึ้นเสลี่ยงมาขึ้นรถที่ประตูพิมานไชยศรี ไปวังสราญรมย์

เวลาค่ำพระยาภาสกรวงษ์ (เกษตราธิบดี) ได้เชิญไปเต้นรำที่บ้าน
วันเสาร์ เดือน ๑๒ แรม ๕ ค่ำ อาชดุกลิวโอโปลด์ไปเที่ยวพระราชวังบางปะอิน
วันอาทิตย์ เดือน ๑๒ แรม ๖ ค่ำ กลับกรุงเทพฯ พักอยู่วังสราญรมย์ เวลาค่ำทูลลาพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และทูลลากลับไปยังออสเตรีย


ภาพประกอบ เป็นโรงละครของเจ้าพระยามหินทร
เดิมเล่นให้พระบรมวงศานุวงศ์ ใช้ชื่อ PRINCE THEATRE จนเมื่อมีการเก็บเงินเข้าแสดงแล้วเปลี่ยนเป็น SIAMESE THEATRE

 
 

จากคุณ: หนุ่มรัตนะ
เขียนเมื่อ: 15 ก.ย. 52 19:08:18
ถูกใจ: jin leng, แสนอักษร

 
 
 
ความคิดเห็นที่ 8  

พระฉายาลักษณ์เจ้าฟ้าองค์น้อยๆ ซึ่งอยู่ในรุ่นใกล้เคียงกัน ซึ่งคงต้องมีการเล่นเครื่องคาวหวานกะไหล่ทองกันบ้าง

จากซ้าย สมเด็จฯเจ้าฟ้ามหาวชิราวุธ - สมเด็จฯเจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถ-สมเด็จฯเจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ - สมเด็จฯเจ้าฟ้ายุคลฑิฆัมพร

 
 

จากคุณ: หนุ่มรัตนะ
เขียนเมื่อ: 15 ก.ย. 52 19:11:27
  

 
 
 
ความคิดเห็นที่ 9  

ห้องบริเวณชั้น ๒ ที่จัดแสดงเครื่องสำรับคาวหวาน กะไหล่ทอง พระที่นั่งวิมานเมฆ

 
 

จากคุณ: หนุ่มรัตนะ
เขียนเมื่อ: 15 ก.ย. 52 19:13:02
  

 
 
 
ความคิดเห็นที่ 10  

2. เครื่องสำรับคาวหวานย่อส่วน ของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจุฑาธุชธราดิลก กรมขุนเพ็ชรบูรณ์อินทราชัย ทำด้วยเงิน แล้วสลักลาย ทำอย่างเครื่องเงินเซี่ยงไฮ้ เป็นเครื่องสำรับคาวหวาน ขันน้ำ พานรอง  ปัจจุบันจัดแสดงที่ตำหนักประถม จังหวัดนนทบุรี

 
 

จากคุณ: หนุ่มรัตนะ
เขียนเมื่อ: 15 ก.ย. 52 19:14:17
  

 
 
 
ความคิดเห็นที่ 11  

สำรับเครื่องคาวหวาน ในถาดเปล 3 ถาด พร้อมชามฝา

ขันน้ำพานรอง

ขัน พร้อมกระบวย

ถ่ายไม่ค่อยชัดเนื่องจากกระจกสะท้อน

 
 

จากคุณ: หนุ่มรัตนะ
เขียนเมื่อ: 15 ก.ย. 52 19:16:21
  

 
 
 
ความคิดเห็นที่ 12  

เขยิบมาอีกนิด

 
 

จากคุณ: หนุ่มรัตนะ
เขียนเมื่อ: 15 ก.ย. 52 19:16:54
  

 
 
 
ความคิดเห็นที่ 13  

3.เครื่องสำรับคาวหวานย่อส่วนของพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเฉลิมเขตรมงคล พระธิดาใน สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช ทำด้วยเงินสลักลายแบบเครื่องเงินเซี่ยงไฮ้ และมีเครื่องถมเงินย่อส่วน

 
 

จากคุณ: หนุ่มรัตนะ
เขียนเมื่อ: 15 ก.ย. 52 19:17:49
  

 
 
 
ความคิดเห็นที่ 14  

ถาดเงินชุดน้ำชา พร้อมแว่นขยายเขียนพระนาม "เฉลิมเขตร มงคล"

 
 

จากคุณ: หนุ่มรัตนะ
เขียนเมื่อ: 15 ก.ย. 52 19:19:00
  

 
 
 
ความคิดเห็นที่ 15  

ชุดน้ำชา พร้อมป้านชา

 
 

จากคุณ: หนุ่มรัตนะ
เขียนเมื่อ: 15 ก.ย. 52 19:19:33
  

 
 
 
ความคิดเห็นที่ 16  

ขันน้ำพานรอง ทำด้วยเงินลงถม

 
 

จากคุณ: หนุ่มรัตนะ
เขียนเมื่อ: 15 ก.ย. 52 19:20:08
  

 
 
 
ความคิดเห็นที่ 17  

ถาดน้ำชา ตัวกาสลักลาย "จปร" พร้อมหม้อ ฝาเป็นสิงโต เป็นงานเงินเซี่ยงไฮ้

 
 

จากคุณ: หนุ่มรัตนะ
เขียนเมื่อ: 15 ก.ย. 52 19:21:10
  

 
 
 
ความคิดเห็นที่ 18  

พานสูง พานเตี้ย และกระโถนกลีบมะเฟือง ทำด้วยเงินลงถม

 
 

จากคุณ: หนุ่มรัตนะ
เขียนเมื่อ: 15 ก.ย. 52 19:22:06
  

 
 
 
ความคิดเห็นที่ 19  

ชุดถาดเปล พร้อมชามฝา และถ้วยน้ำพานรอง

 
 

จากคุณ: หนุ่มรัตนะ
เขียนเมื่อ: 15 ก.ย. 52 19:22:48
  

 
 
 
ความคิดเห็นที่ 20  

หม้อร้อน, กาน้ำ และโถทรงลูกจันทน์

 
 

จากคุณ: หนุ่มรัตนะ
เขียนเมื่อ: 15 ก.ย. 52 19:23:32
  

 
 
 
ความคิดเห็นที่ 21  

เครื่องสำรับคาวหวานย่อส่วน และชุดชาจักรี ย่อส่วน ไม่ทราบที่มาว่าเป็นของเจ้าฟ้าใด

 
 

จากคุณ: หนุ่มรัตนะ
เขียนเมื่อ: 15 ก.ย. 52 19:24:54
  

 
 
 
ความคิดเห็นที่ 22  

ทรงคุณค่ามากเลยครับ

จากคุณ: jin leng
เขียนเมื่อ: 15 ก.ย. 52 19:51:53
  

 
 

อ้างอิง

http://www.pantip.com/cafe/library/topic/K8324579/K8324579.html