|
เขียนโดย ปาณิศรา ชูผล มทศ.
|
|
เสาร์, 12 พฤษภาคม 2018 |
| ข:มินอ้อย | | คำอ่าน | ชื่อสมุนไพร | รูปแบบการใช้ | ส่วนประกอบของขนานยาสมุนไพร | | kha1 min2?C:j4 | ขมิ้นอ้อย | จันทังสอง ลูกบินกาหนิ่ นิลภูรดิ่ รากกันชุน ภริกไท ฃิ่งข:มินอ้อย (หน้า ๑๕๙) | ตานซางขโมยและ ซางไฟ | | ข่นุน | | kha1 nun1 | ขนุน | ฃ่มิ่นออยเจจแหวน ลูกม่กรูด ๕ ลูก ม่นาว ๑๐๘ ยอง ข่นุน ๑รากต่อกิ่อ ๑(หน้า ๕๘) | ริดสีดวง | | ข่มิน | | kha1 min2 | ขมิ้นชัน | เอาผักเบจ้ ๑ ผักเสยิ่น ๑ หว้ข่มิ่น ๑ สํน ๑ ไสขันแซนำใอยอดตอหายแล(หน้า ๒๓๒) | ต่อมน้ำเหลืองพิการ | | ข่มิน | | kha1 min2 | ขมิ้นชัน | เอาไปยคํนทิส่อ ๑ บํดข่มินกเบือเกลือตำห่อผ้าเอาต่เบอืงต่คํบ หายแลฯ (หน้า ๔๐) | กลอนลงฝัก | | ข่มินเครือ | | kha1 min2 khru:a5 | ขมิ้นเครือ | ข่มินเครือ ๑ ส่มูนแวง ๑ กำมลังง้อถ่เลิ่ง ๑ วันเปรยิงแดง ๑ รากยานนาง ๑ (หน้า ๒๗) | หิวโหยหา | | | | | | | ตารางที่ ๔.๒ หมวด ข | ขมินออย | | kha1 min2?C:j4 | ขมิ้นอ้อย | ภิมเสน ใบเพราทังสอง พริกหอม กระชาย ขมินออยเกล็ดปลาชอ่นเผา (หน้า ๑๖๐) | พิษตานซาง | | ขมินออ้ย | | kha1 min2?C:j4 | ขมิ้นอ้อย | ใบขิเหล็ก พริก ๑ ขิง ๑ หวัก:เทิ่ยม ๑ ขมินออ้ย ๑ ดิ่เกลือ ๑ เกลือ ๑(หน้า ๑๑๖) | ซางในลิ้น | | ข่มิ้นอ้อย | | kha1 min2?C:j4 | ขมิ้นอ้อย | ไปนํมพิจิต ไปม่กลำเครือ ส่ม่อภิ้เพ็ก ข่มิ้นอ้อย บ่ริเพ็จ บดทำแท่งให้กินแล ฯ (หน้า ๑๔๓) | ยาเด็กเกิดได้ ๗ เดือน | | | | | | | | ขมิ้นอ้อย | | คำอ่าน | ชื่อสมุนไพร | รูปแบบการใช้ | ส่วนประกอบของขนานยาสมุนไพร | | kha1 min2?C:j4 | ขมิ้นอ้อย | ให้เอ้าไปม่เดือไปภิมเสนไภลขมิ้นอ้อยบํดตำแท่งให้กินแล ฯ (หน้า ๑๔๔) | ยาเด็กเกิดได้ ๘ เดือน | | ข่หมินออย | | kha1 min2?C:j4 | ขมิ้นอ้อย | ไบเฉยิงภรา ๑ ไบผักเปจั ๑ ไบตำมลิง ๑ ไบชาภลู ๑ ข่หมินออย ๑(หน้า ๒๗๒) | หอบหืด | | ข่หมิ่นออย | | kha1 min2?C:j4 | ขมิ้นอ้อย | ลูกจัน +๑ ดอกจัน +๑ เทยินดำ +๑ เทยินฃาว +๑ข่หมิ่นออย +๑ (หน้า ๓๐) | ลมพรรดึก | | ขอนเดา: | | khC:n1 dC3 | ขอนดอก | กริษ่หนา ๑ กระลัมภัก ๑ ขอนเดา: ๑ โกด ๑ กระเชยิ่ง ๑ โกดสอ ๑ (หน้า ๒๖) | ยากำลังราชสีห์ | | ขอบช่นางฃาว | | khC:p2 cha7 na:N5khaw1 | ขอบชะนาขาว | ให้เอ้าไปสว่าด ไปขอบช่นางขาว ไปภาโหม บ่ริเพ็จ บดให้หินปร:จำท้องแล ฯ(หน้า ๑๔๓) | ยาถ้าเด็กเกิดได้ ๓ เดือน | | ขอบช่นางแด้ง | | khC:p2 cha7 na:N5dI:N3 | ขอบชะนางแดง | ให้เอ้าไปใผ้แด้ง ไปก็พูมนา ขอบช่นางแด้งไปส่นาด บดทำแท่งให้กินเทิ่ต ฯ (หน้า ๑๔๓) | ยาเด็กเกิดได้ ๖ เดือน | | ขอบช่นางทัง ๒ | | khC:p2 cha7 na:N5thaN5 sC:N1 | ขอบชะนางแดง และขอบชะนางขาว | สมูนล่แวง ๑ ลูกหระหวาน ๑ ขอบช่นางทัง ๒ ยาทังนิเอาสิงล่กอน (หน้า ๑๘) | ริดสีดวงไอแห้ง | | ขอบนางแดง | | khC:p2 na:N5 dI:N3 | ขอบชะนางแดง | เอาลูกม่กรูด ๑ ขอบนางแดง ๑ ฃาแก ๑ มนาว ๑ ไปยม่ฃาม ๑ (หน้า ๙๖) | ริดสีดวง | | | | | | | | | | | ขอบนางทัง ๒ | | คำอ่าน | ชื่อสมุนไพร | รูปแบบการใช้ | ส่วนประกอบของขนานยาสมุนไพร | | khC:p2 na:N5 thaN5 sC:N1 | ขอบชะนางแดง และขอบชะนางขาว | นำขิ่งท่นาน ๑ นำขอบนางทัง ๒สิงท่นาน ๑ นำมันงาท่นาน ๑(หน้า ๔๓) | พยาธิทั้งปวง | | ขอย | | khC:j1 | ข่อย | ร:ขิแรด ๑ ร:จิงจาน ๑ เบลอิ่กขอย ๑ รากใมคอนติ่หมา ๑ ร:ก:แบก ๑(หน้า ๒๓๗) | ยาขับน้ำเหลือง | | ขอย | | khC:j1 | ข่อย | เอายานวดแม้ว ๑ ก่แหล ๑ อยาแภก ๑ อยาเตรัย ๑ ยอดขอย ๑ เปรา: ๑(หน้า ๔๒) | เส้นขึ้นตา | | ขันทํศกอน | | khan1 thot7 sa1 kC:n3 | ขัณฑสกร | เอาจันแดง จันฃาวกรุงฃเม้า ๑ ภาโหม ๑ สหม่อไทย ๑ แทรกขันทํศกอน(หน้า ๒๐๔) | อติสาร | | ขันทศกอน | | khan1 thot7 sa1 kC:n3 | ขัณฑสกร | เอาขันทศกอน ขันกรวด ขันทราย มะขามเปียกน้ำ มะนาวน้ำ (หน้า ๑๖๑) | เสมหะ | | ขา | | kha:2 | ข่า | ห้วไภลย ๑ ขา ๑ ขิ่งแห้ง ๑ ขิงสํด ๑ เทิ่ยนทัง ๕ ลูกจัน ๑ ดอกจัน ๑(หน้า ๗๒) | ยาทุเรียนแห้ง (โรคผู้หญิง) | | ขิ่กาฃาว | | khi2 ka:3 khaw1 | ขี้กาขาว | ให้เอ้าไปเส่นิ่ยด ไปผักคราด ไปยบีนไปร่งับ ไปขิ่กาขาว แดง ไปโคกกร:ออม(หน้า ๑๔๔) | เด็กเกิดได้ ๑๑ เดือน | | ขิ่กาแดง | | khi2 ka:3dI:N3 | ขี้กาแดง | ให้เอ้าไปเส่นิ่ยด ไปผักคราด ไปยบีนไปร่งับ ไปขิ่กาขาว ขิ่กาแดง(หน้า ๑๔๔) | เด็กเกิดได้ ๑๑ เดือน | | | | | | | | | | | | ขิ้กาแดง | | คำอ่าน | ชื่อสมุนไพร | รูปแบบการใช้ | ส่วนประกอบของขนานยาสมุนไพร | | khi2 ka:3dI:N3 | ขี้กาแดง | เอาตริ่ตุก เกลือ ๑ รากสมกุ่ง ๑ ฝักสัมปอย ๑ รากขิ้กาแดง ๑(หน้า ๑๖๑) | เสมหะ | | ขิกาแดง | | khi2 ka:3dI:N3 | ขี้กาแดง | ไบขิกาแดงไบน้ำเต้า ขิมินออย หอมแดง ไภลย เทยิ่มฃาก่ชาย ก่ทือ(หน้า ๑๖๔) | ตานขโมย | | ขิ่กาทัง ๒ | | khi2 ka:3thaN5 sC:N1 | ขี้กาแดง และขี้กาแดง | ไบสํมปอย ๑ รากขิ่กาทัง ๒กัวหอม รากตองแตก ผ้กราชพฤกเทาอยาท้งหลาย (หน้า ๑๗๒) | รักษาแรกกุมาร | | ขิ่ง | | khiN1 | ขิง | พันงูแดง ๑ พิก ๑ ขิ่ง ๑ ดิ่ปลิ่ ๑ ดิ่นลิ่ ๑ ดิต่เฃ ๑ ดิ่งูเหลอืม ๑ ไสยตักแวนทอง (หน้า ๑๐) | ตาเจ็บ | | ขิ่ง | | khiN1 | ขิง | ลูกบินกาหณิ่ นิลภูรศิ่ รากกันชุน ภริกไท ขิ่ง ข:มินออ้ยลูกปร:คำดิ่:ควาย (หน้า ๑๕๘) | ตานซางขโมยและซางไฟ | | ขิ่ง | | khiN1 | ขิง | เอาห้วหนัด +๑๒เถาส่คาน +๓ขิ่ง +๑๓ผิวม่กรูด ๑+ รากทภลู +๑ดิ่ปลิ่ +๒๒(หน้า ๒๓) | ริดสีดวง ๙ จำพวก | | ขิ่ง | | khiN1 | ขิง | เทยิ่นเยาวภานิ่ ๑ เทยิ่นแดง ๑ สิงล่ +๒ภริกไทย ๑ ขิ่ง ๑ ดิ่ปลิ่ ๑ สิงล่ +๑(หน้า ๒๗) | หิวโหยหา นอนไม่หลับ โลหิตและลมเสมหะ | | ขิ่ง | | khiN1 | ขิง | เถ้าส่คาน +๒ระทภลู +๒ รากเจตหมูนเภลิง +๒ขิ่ง +๒ดิ่ปลิ่ +๑สานสํม +๒ (หน้า ๒๘) | ไข้ลมสาริบาต และโลหิต | | | | | | | | | | | | | | | | ขิ่ง | | คำอ่าน | ชื่อสมุนไพร | รูปแบบการใช้ | ส่วนประกอบของขนานยาสมุนไพร | | khiN1 | ขิง | กรามภลู +๒ดิ่ปลิ่๑+๒ขิ่ง๑+ พิกลอน +๓ตำเปนฝํงลายนำสํมษานำผึงกิน (หน้า ๓๐) | ลมพรรดึก | | ขิ่ง | | khiN1 | ขิง | ขิ่ง +๑ กก +๒สัพอยา ๑ ๓ สิงบํดดวยนำเหลา ทำแทงลายนำม่นาวกินขับเลอืด (หน้า ๓๐) | ขับเลือด | | ขิ่ง | | khiN1 | ขิง | เอาม่นาว ๑ พิก ๗ กํก ๗ เกลิ่อ ๗ ขิ่ง ๗ บํดกินหายแล ฯ(หน้า ๓๕) | หน้ามืดตามัว | | ขิ่ง | | khiN1 | ขิง | รากอังชัง ๑ พิก ๑ ขิ่ง ๑ ดิ่ปลิ่ ๑ ส่หม่อไทย ๑ ส่หม่อเทด ๑ ส่คาน ๑(หน้า ๓๖) | ฝี | | ขิ่ง | | khiN1 | ขิง | เอาลำภัน ๑ ไปยส่ไครย ๑ พิก ๑ ขิ่ง ๑ ดิ่ปลิ่บํดลายนพผิงร้วงกินหายแล (หน้า ๔๕) | สะอึก | | ขิ่ง | | khiN1 | ขิง | ถาลํงเลอืดเอาไปยทับทิม ๑ ขิ่ง ๑ ฃ่า ๑ บํดกินหายแล(หน้า ๔๖) | ลงเลือด | | ขิ่ง | | khiN1 | ขิง | ฃาทัง ๒ หวานนำ ๑ ไภลยขมิ่นออย ๑ ขิ่ง ๑ ก่ทือ ๑ รากลังตังไกย ๑(หน้า ๕๔) | ริดสีดวงในพุง | | ขิ่ง | | khiN1 | ขิง | ขิ่ง ๓ ส้วน เจตหมูนเภลิ่ง ๕ สวย บุด ๕ ส้วน ตำผํงลายนำผึงร้วงกินเทาลูกพุทรา (หน้า ๕๓) | ริดสีดวง | | | | | | | | | | ขิ่ง | | คำอ่าน | ชื่อสมุนไพร | รูปแบบการใช้ | ส่วนประกอบของขนานยาสมุนไพร | | khiN1 | ขิง | ไปยผักราดห้วแหวน ๑ ไปยก่เภรา ๑ ห้วขิ่ง ๑ ขิ่มิ่นออย ๑(หน้า ๕๐) | ซางเด็ก | | ขิ่ง | | khiN1 | ขิง | เอารากเจตหมูนเภลิ่ง ๑ ภริก ๑ กก ๑ ช่ราดำ ๑ขิ่ง ๑ ดิ่ปลิ่เชิ่ยก ๑ (หน้า ๕๕) | ประจำธาตุ | | ขิ่ง | | khiN1 | ขิง | ช่ราดำ ๑ ดิ่ปลิ่เชยิ่ก ๑ พิก ๑ ห้วก์เทยิ่ม ๑ ลูกเฝ้จแหง ๑ ห้วขิ่ง ๑ (หน้า ๕๕) | ท้องเสีย | | ขิ่ง | | khiN1 | ขิง | ลูกม่ตูมออน ๑ เปลอืกก้ทอน ๑ พิก ๑ ขิ่ง ๑ อยาทังนิ่ตำผํงลายน้ำผึงรว้ง(หน้า ๕๖) | ริดสีดวงผอมเหลือง | | ขิ่ง | | khiN1 | ขิง | พิก ๑ ฃาทัง ๒ เจตหมูนเภลิ่ง ๑ หวานนำ ๑ ขิ่ง ๑ ไภลย ๑ ห้วก่ชาย ๑ ก่ทือ ๑(หน้า ๕๘) | เจ็บพุงแห้ง | | ขิ่ง | | khiN1 | ขิง | ท่านใหเอาห้วขิ่ง ๑ ห้วขาทัง ๒ ก่ทือ ๑ ก่ชาย ๑ ข่มินออย ๑ ไภล ๑ ห้วปุดทัง ๒ (หน้า ๕๗) | แก้โรค ๑๒ จำพวก แก้กลอน ๑๒จำพวก และลม ๑๒ จำพวก | | ขิ่ง | | khiN1 | ขิง | ขิ่ง ๑ ก่ทือ ๑ เจตหมูนเภลิ่ง ๑ บ่ริ่เพ้จ ๑ แกลับกลอง ๑ ก่เหมงฝรา ๑(หน้า ๖๖) | พยาธิเด็ก | | ขิ่ง | | khiN1 | ขิง | ห้วขาแลก ๑ ขิ่ง ๑ ไปยส่เนิ่ยด ๑ กำมือ ๑ พิก ๗ กก ๗ ถิ่มนำหยันกินสานสํมเทา แมมือ (หน้า ๗๑) | เลือดขึ้น | | | | | | | | ขิ่งบาน | | คำอ่าน | ชื่อสมุนไพร | รูปแบบการใช้ | ส่วนประกอบของขนานยาสมุนไพร | | khiN1ba:n2 | ขิงบ้าน | ส่ม่อภิเภก ๑ สม่อไทย ๑ ขิ่งแหง ๑ ขิงบาน ๑ (หน้า ๔) | จำเริญอายุ | | ขิงแหง | | khiN1hI:N1 | ขิงแห้ง | จุกรูหินิ่ ๑ ดิ่บลิ่ ๑ จันฃ้าว ๑ โกดจุหลาลำภา ๑ แห้วหมู ๑ ขิงแหง ๑(หน้า ๒๓๓) | ไข้ | | ขิงแหง | | khiN1hI:N1 | ขิงแห้ง | ส่หม่อ่ไทย ๑+๑ขิงแหง๑+๒โกดบว้๑+ ภิมเสน +๒ หวานนำ +๓(หน้า ๒๗๐) | แก้ลม | | ขิ่งแหง | | khiN1hI:N1 | ขิงแห้ง | ดิ่ปลิ่เชยิก ๑ ขิ่งแหง ๑ ลูกจน ๑ เดา:จ้น ๑ กร:หวาน ๑ กรามภลู ๑(หน้า ๕๒) | โรค ๑๒ จำพวก | | ขิ่งแหง | | khiN1hI:N1 | ขิงแห้ง | ข่มิ่นออย ๑ ไภลย ๑ บุก ๑ กลอย ๑ อุดภิด ๑ ขิ่งแหง ๑ ฃาทัง ๒ พิก ๑ (หน้า ๖๑) | ริดสีดวงในท้อง ริดสีดวงปาก และริดสีดวงทวาร | | ขิภรา | | khi2 phra:7 | ฟัก | ร:ขิภรา ๑ โภกกร:ออม ๑ ร:ช:คัด ๑ เอาเทากันทำแทงใวลายนำมน้าว(หน้า ๒๓๓) | ริดสีดวงตา | | ขิ่มินออย | | khi2min2?C:j4 | ขมิ้นอ้อย | ไปยหนาด ๑ ไปยภาโหม ๑ ขิ่มินออย ๑ ห้วไภรย ๑ ฃาทัง ๒ เจจหมูนยานรอบห้ว (หน้า ๑๐) | ตานทราง | | ขิมิ่นออย | | khi2 min2?C:j4 | ขมิ้นอ้อย | บริเพจ ๑ นำปร:สารทอง ๑ขิมิ่นออย ๑ เอาสเม่อภากนำยันเลา(หน้า ๑๙๑) | ตานทราง | | | | | | | | | | ขิ่แม้ว | | คำอ่าน | ชื่อสมุนไพร | รูปแบบการใช้ | ส่วนประกอบของขนานยาสมุนไพร | | khi2 mI:w2 | ไม้เก๋ง | ขิ่แม้ว ๑ ม่ยํมต้วผู ๑ ม่ไฟยต้วผู ๑ รากคัดเคา ๑ ฃิ่ง ๑ ไภลย ๑(หน้า ๖๕) | ขับระดู | | ขิแรด | | khi2rI:t4 | กำจาย | ร:ขิแรด ๑ ร:จิงจาน ๑ เบลอิ่กขอย ๑ รากใมคอนติ่หมา ๑ร:ก:แบก ๑(หน้า ๒๓๗) | ขับน้ำเหลือง | | ขิ่แรต | | khi2rI:t4 | กำจาย | เอาแมฃิ่แตร ๑ เฃากวายขาว ๑ สานสํม ๑ ขิ่แรต๑ แชเหลาใว ๓ คืน(หน้า ๕๘) | เจ็บพุงแห้ง | | ขิ้เล็ก | | khi2 lek1 | ขี้เหล็ก | ไปโคกกร:ออม ไปขิ้เล็ก ไปเส่ดา ไภลก็ตือตริ่ก็ตุกบํดทำแงลายน้ำร้อนกินแล: ฯ (หน้า ๑๔๔) | เด็ก ๑๑ เดือน | | ขิ่เล้ก | | khi2 lek1 | ขี้เหล็ก | เอาขิ่เล้กแกนส่เด้า สํน จันทัง ๒ รากยานนาง ลูกม่ฃามปอม ลูกกร:ดอม (หน้า ๑๗๒) | ตานขโมย | | ขิ่เลก | | khi2 lek1 | ขี้เหล็ก | ลูกชาภลู ๑ กร:หวาน ๑ กรามภลู ๑ ลูกจัน ๑ ไบขิ่เลก ๑ พิก ๑ หวานนำ ๑(หน้า ๒๑๓) | สันนิบาตตาแดง | | ขิ่เสิ่ยดเทด | | khi2 siat2 the:t6 | สีเสียดเทศ | จันแดง ลูกบินกานิ่ นิลภูสิ่ ลูกคำดิควาย ขิ่เสิ่ยดเทด ยาทังนิ้เอาส่เภ่อภาก(หน้า ๑๕๙) | ตานซางขโมยและซางไฟ | | ขิ่เสิยดเทด | | khi2 siat2 the:t6 | สีเสียดเทศ | เอาขิ่เสิ่ยดเทด ๑ ม่หาหิง ๑ เทิ่ยนดำ ขาว โกดส่อ ๑ โกดฃ่เหมา ๑ หาผิ่น ๑(หน้า ๕๙) | แก้โรคทั้งปวง | | | | | | | | | | | | ขิ่เสิ่ยดเทศ | | คำอ่าน | ชื่อสมุนไพร | รูปแบบการใช้ | ส่วนประกอบของขนานยาสมุนไพร | | khi2 siat2 the:t6 | สีเสียดเทศ | ลูกบิญกาหนิ่ นิลภูสิ่ ประคำดิ่ควาย ขิ่เสิ่ยดเทศยาท้งนิ่เอ้าเสมอพาก (หน้า ๑๕๙) | พิษตานขโมย | | ขิหมิน | | khi2 min2 | ขมิ้นชัน | กร:ดาดทัง ๒ ฟันล่ฝักกาด ๑ ขิหมิน ๑ ทังนิ่ตากแหงตำฝํงไสยหลุมสุมไฟยทุกวันแลฯ (หน้า ๘๙) | ริดสีดวง | | ขิ่หมินเครือ | | khi2 min2 khru:a5 | ขมิ้น | ขิ่หมินเครือ +๑ก่แหล +๑ ดอกบุนณะ ๑ ดอกภิ่กุน ๑ ดอกส่ร่ภิ่ ๑ (หน้า ๒๖) | แห้งติดกระดูกสันหลัง | | ขิ่หมิ่นออย | | khi2 min2?C:j4 | ขมิ้นอ้อย | เอาภริก ๗ ขิง ๗ ดิ่ปลิ่ ๗ ขิ่หมิ่นออย ๗ แห้วนราหัดลํงบํดผํง ทำแทงทา (หน้า ๑๐๑) | ริดสีดวงบวมริดสีดวงเลือด | | ขิ่หมิ่นออย | | khi2 min2?C:j4 | ขมิ้นอ้อย | เอาขิ่แหลก ๑ ตาม่เสา ๑ แฃมแดง ๑ กดูกไกย ๑ขิ่หมิ่นออย ๑ บ่ริ่เพจ ๑ แก้ลบกล้อง ๑ (หน้า ๕๗) | ริดสีดวง | | ขิ่หมิ่นออย | | khi2 min2?C:j4 | ขมิ้นอ้อย | เอาขิ่หมิ่นออย ๑ ห้วไภลย ๑ บริเพจ ๑ ไปยชุมเหจไหญยกำมือ ๑ ไปยก่เภรา ๑ (หน้า ๖๗) | ยาประจำท้องเด็ก | | ขิเหล็ก | | khi2 lek1 | ขี้เหล็ก | ใบส้มฃาม ๑ ใบสมปอย ๑ ใบขิเหล็ก พริก ๑ ขิง ๑ หวักะเทิ่ยม ๑ ขมินออ้ย ๑(หน้า ๑๑๖) | ริดสีดวง | | ขิเหลก | | khi2 lek1 | ขี้เหล็ก | เอาไบขิเหลก ๑ ไบสมฃาม ๑ ไบสมปอย ๑ ไบลํม๑ ไบต่ร่กุ ๑ บริเพช ๑ (หน้า ๒๓๖) | ริดสีดวง | | | | | | | | | | | ขิ่เหล็ก | | คำอ่าน | ชื่อสมุนไพร | รูปแบบการใช้ | ส่วนประกอบของขนานยาสมุนไพร | | khi2 lek1 | ขี้เหล็ก | รากภันงูแดง ๑ รากขิ่เหล็ก ๑ พริก ๑ ขิง ๑ กก ๑ ต้ม ๓ เอา ๑ (หน้า ๔๘) | ถ่ายไม่คล่อง | | ขิ่เหล็ก | | khi2 lek1 | ขี้เหล็ก | เอาเปลิ่อกขิ่เหล็ก ๑ เปลือกเล็บยิ้ว ๑ ตำน้ำหยันกินหายและฯ (หน้า ๖๘) | ทุเรียนลงทาเบา (โรคผู้หญิง) | | ขิ่แหลก | | khi2 lek1 | ขี้เหล็ก | เอาขิ่แหลก ๑ ตำม่เสา ๑ ตำเอานำสิงท่นาน เฃาเหนิ่ยวดำหม่อท่นาน ๑(หน้า ๑๐๑) | กลอน | | ขิแห้ลก | | khi2 lek1 | ขี้เหล็ก | รากมเกลือ ๑ แกนปรู ๑ แส่มษาน ๑ ขิแหล้กแกนม่หาด ๑ บุกร่อ ๑(หน้า ๙๖) | ริดสีดวง | | เข้ดมอน | | khet1 mC:n6 | ขัดมอน | เอาเข้ดมอน ๑ ลำภํง ๑ อยาเกล้ดหอ้ย ๑ เอาเทากันปัดโภกคอหายแลฯ(หน้า ๒๓๓) | เมื่อยคอ | | เข้าตอก | | kha:w2 thC:k4 | ข้าวตอกตานหญ้า | เอ้าเข้าตอก ๑ เกลือ ๑ บดลายน้ำม่ง่อใหกินหายแล:ฯ(หน้า ๑๔๔) | เด็กสะอึก | | เข้จมอน | | khet1 mC:n6 | ขัดมอน | เอารากม่ตูม ๑ รากมกลำ ๑ รากเข้จมอน ๑ รากก่เภร่า ๑ ร:เจตภังคิ่ ๑ (หน้า ๕๑) | หืดไอ | | เข้าสารดำ | | kha:w2 sa:n1 daw3 | ข้าวเหนียวดำ | ลิ้นทะเล +๑เข้าสารดำ ๗ เม็ด พิมเสร ๖ กลำจิงเอาใบม:เฟือง +๑ (หน้า ๑๓๘) | ยาไว้ใส่ตาเด็ก | | | | | | | | | | | | เข้าเหนยิวดำ | | คำอ่าน | ชื่อสมุนไพร | รูปแบบการใช้ | ส่วนประกอบของขนานยาสมุนไพร | | kha:w2 niaw1 daw3 | ข้าวเหนียวดำ | เอาขิเลกทัง ๕ ตำมเสาทัง ๕ เอามาต้มเอาน้ำตวงกันเข้าเหนยิวดำ (หน้า ๖๘) | เจ็บพุงแห้ง | | เขิ่อขิน | | khi:a1 khin1 | มะเขือขื่น | แกนม:ตุม ๑สหนัดได ๑ เจ้ดหมูนเภลิ่ง ๑ รากม:ตูม ๑ ลูกเขิ่อขินทังตรทังราก(หน้า ๙๑) | ไอริดสีดวง | | เขิอหึน | | khi:a1 hU:n1 | มะเขือขื่น | เอาลูกเขิอหึนบิบนำเอาใหใดท่นาน แลวเอาเฃาเหนยิวตานตำ ใหเทากับนำลูกเขือ (หน้า ๕๒) | แก้โรค ๑๒ จำพวก | | เขือขึน | | khi:a1 khU:n1 | มะเขือขื่น | ม่แวงเครือ ๑ เขือขึน ๑ สํมกูง ๑ ดองดิง ๑ ห้วอุดภิด ๑ ห้วช่ออกทัง ๒ (หน้า ๕๘) | เจ็บพุงแห้ง | | ไข่เน้า | | khaj1 na:w1 | ไข่เน่า | ผกัสํมปอย ๗ ผัก รากใอเหนยิ่ว เปลอิกไขเน้าตํม ๓ เอา ๑ กินแกตานโจน (หน้า ๑๖๙) | ตานขโมย | | ไขเน้า | | khaj1 na:w1 | ไข่เน่า | เอาอยาไซย ๑ กร:ดูกงูเหลอิม ๑ บริเพช ๑ เบลอิ่กไขเน้า ๑ ฃมินออย ๑ ตํม ๓ เอา ๑ (หน้า ๑๙๙) | ตานทรางผอมเหลือง | | ไขเนา | | khaj1 na:w1 | ไข่เน่า | ไปยไขเนา ๑ ไปยคํนทิสอ ๑ ไปยหนาด ๑ ไปยภาโหม ๑ ขิ่มินออย ๑ (หน้า ๑๐) | ตานทราง | | | | | | | | | | | | ***
คหกรรมศิลป์ ยาสมุนไพร แถว9
|