คติชนหมู่บ้านหาดทรายเปลือกหอย ต.คลองเคียน อ.ตะกั่วทุ่ง จ.พังงา

1. มุขปาฐะ
   1.4 คำสาบาน
        1.4.1 ลูกขอสาบานหากลูกทำผิดคำพูดขอให้มีอันเป็นไป (วุฒธนา นิลพันธ์ 17 พ.ย. 2559 )
        1.4.2 ลูกขอสาบานจะทำตามคำพูดที่แหลงออกไปทุกประการ (วุฒธนา นิลพันธ์ 17 พ.ย. 2559)

   1.5 คำอธิษฐาน
        1.5.1 ขอให้ลูกพบเจอแต่สิ่งดีดีเข้ามาในชีวิต (ประคอง ดังก้อง 21 พ.ย. 2559)
        1.5.2 ขอให้พบแต่ความสุข ความเจริญด้วยเถอะ สาธุ (ประคอง ดังก้อง 21 พ.ย. 2559)
        1.5.3 ขอให้ชีวิตลูกมีแต่ความเจริญก้าวหน้า เงินทองไหลมาเทมา (ประคอง ดังก้อง 21 พ.ย. 2559)
        1.5.4 ขอให้ไม่มีโรคภัยไข้เจ็บเข้ามาเบียดเบียน (ประคอง ดังก้อง 21 พ.ย. 2559)

   1.6 คำอวยพร
        1.6.1 ขอให้สวยวันสวยคืน (เปล่ง ดังก้อง 6 พ.ย. 2559)
        1.6.2 ขอให้ลูกพบเจอแต่คนดีๆเข้ามาในชีวิตนะลูกนะ (เปล่ง ดังก้อง 6 พ.ย. 2559)
        1.6.3 ขอให้อย่าให้อย่าเจ็บอย่าไข้นะลูกนะ (เปล่ง ดังก้อง 6 พ.ย. 2559)
        1.6.4 ขอให้ลูกพบเจอแต่ความสุขในชีวิตนะลูกนะ (เปล่ง ดังก้อง 6 พ.ย. 2559)
        1.6.5 ขอให้มีแต่เงินทองไหลมาเทมานะ (เปล่ง ดังก้อง 6 พ.ย. 2559)

   1.7 คำอุทิศ
        1.7.1 ขออุทิศส่วนบุญส่วนกุศลในครั้งนี้ให้เจ้ากรรมนายเวรของลูกในทุกภพทุกชาติด้วยเทอญ (วิรัตน์ นิลพันธ์ 4 ธ.ค. 2559)
        1.7.2 ขออุทิศส่วนบุญส่วนกุศลให้ญาติสนิทมิตรสหายให้มารับส่วนบุญ ส่วนกุศลด้วยเทอญ (วิรัตน์    นิลพันธ์ 4 ธ.ค. 2559)

 1.10 ตำนาน

         1.10.1 เรื่อง เขานางหงษ์
          มีคนชาย 2 คน ชื่อเต่า กับเฒ่า เป็นเพื่อนรักกัน มีอายุห่างกัน นายเต่า มีอายุมากกว่านายเฒ่าหลายปี นายเต่ามีลูกสาวชื่อ “นางหงส์” นายเฒ่า เป็นคนหล่อ และนิสัยดี ไม่แก่ตามชื่อ นายเต่าเห็นว่านายเฒ่าเป็นคนมีรวย เลยยกลูกสาวให้ พอถึงวันที่มาขอนายเฒ่าก็ยกขบวน ขันหมากมาที่บ้านนายเต่า เมื่อนางหงส์ได้ยินว่านายเฒ่าอิมาสู่ขอตัวเอง นางคิดว่า นายเฒ่าคงจะเป็นคนแก่ นางจึงด่านายเฒ่า แล้วบอกว่านางจะติไม่ยอมแต่งงานกับนายเฒ่า นายเฒ่าโกรธมากจึงขว้างขันหมากทิ้ง จนกลายเป็นเขาขันหมาก ส่วนนายเต่าหวิบลูกสาว เลยเตะทะคว่ำลงไปกลายเป็นเขาทะคว่ำในปัจจุบัน วันต่อมา นางหงส์ไปเที่ยวในงานวัด นางพบนายเฒ่าเข้าจึงตกตะลึงเพราะนายเฒ่ายังเป็นหนุ่ม รูปหล่อ ไม่แก่เหมือนชื่อ นางเสียใจจึงกลับมาจัดข้าวตอกดอกไม้เดินทางไปขอขมาต่อนายเฒ่า ฝ่ายนายเฒ่ายังหวิบอยู่ เมื่อนางหงส์มาขอขมาจึงเพลิด และขว้างข้าวตอกดอกไม้ต่อหน้า นางหงส์รู้สึกอายอย่างแรง จึงวิ่งร่ำหลบบ้านจนเหนื่อย ล้มตายอยู่กลางป่านอนแคงกลายเป็น เขานางหงส์ ส่วนนายเฒ่าพอรู้ข่าว ก็เสียใจเดินทางไปมองทะเลจนขาดใจตายร่างของนายเฒ่าก็กลายเป็น”เขาเฒ่า”อยู่ชายเลในเขตอำเภอทับปุด ส่วนนายเต่าพ่อนางหงส์ เมื่อรู้ว่าลูกสาวตายกลางป่า ก็โกรธหวิบนายเฒ่า วิ่งตามหา มายังกลางป่า จนหมดแรงสิ้นใจตายกลางป่า จนเป็น เขาเต่า (ราตรี นิลพันธ์ 19 พ.ย. 2559)

   1.23 ปริศนาคำทาย
          1.23.1 ไอ้ไหรเห้อต้นเท่าเรือใบห่อเกลือไม่เม็ด เฉลย ต้นสน (ประคอง ดังก้อง 13 พ.ย. 2559)
          1.23.2 ไอ้ไหรเห้อต้นเท่าครกโลกดกเหมินแสน เฉลย ต้นลาน (ประคอง ดังก้อง 13 พ.ย. 2559)
          1.23.3 ไอ้ไหรเห้อเมื่อแกรองนอนเมื่ออ่อนต้มจุ้ม เฉลย ไม้ไผ่ (ประคอง ดังก้อง 13 พ.ย. 2559)
          1.23.4 ไอ้ไหรเห้อต้นเท่าสายปิ้งแตกกิ่งราหร้า เฉลย สาหร่าย (ประคอง ดังก้อง 13 พ.ย. 2559)
          1.23.5ไอ้ไหรเห้อพระอินทร์หน้าเขียวพลัดลงมาเยี่ยวแตก เฉลย มะพร้าว (ประคอง ดังก้อง 13 พ.ย. 2559)
          1.23.6 ไอ้ไหรเห้อสี่ตีนกินน้ำบอสูง เฉลย กระรอก (ประคอง ดังก้อง 13 พ.ย. 2559)
          1.23.7 ไอ้ไหรเห้อแปดตีนเดินมาหลังคามุงสังสี เฉลย ปู (ประคอง ดังก้อง 13 พ.ย. 2559)
          1.23.8 ไอ้ไหรเห้อไปเท่าบิ้งนามาเท่าแม่ไก่ เฉลย แห (ประคอง ดังก้อง 13 พ.ย. 2559)
          1.23.9 ไอ้ไหรเห้อต้นเท่าหม้อเป็นลูกช่อเดียว เฉลย กล้วย (ประคอง ดังก้อง 13 พ.ย. 2559)
          1.23.10 ไอ้ไหรเห้อมีตารอบตัวเอาตัวไม่รอด เฉลย สับปะรด (ประคอง ดังก้อง 13 พ.ย. 2559)
          1.23.11 ไอ้ไหรเห้อ ไม่มีแข้ง ไม่มีขา เวลาไปมาใช้ปากเดิน เฉลย หอย (ประคอง ดังก้อง 13 พ.ย. 2559)
          1.23.12 ไอ้ไหรเห้อ สิบหูสองขา ทำฤทธาเอาขาแยงหู เฉลย ปิ่นโต (ประคอง ดังก้อง 13 พ.ย. 2559)
          1.23.13 ไอ้ไหรเห้อ จะว่ามีมนต์ก้าไม่ใช่ เหาะเหินเดินได้ หัวมากหวาแสน เฉลย นกตะกรุม (ประคอง ดังก้อง 13 พ.ย. 2559)
          1.23.14 ไอ้ไหรเห้อ หน้าสั้นฟันขาว หางยาวที่สุด เฉลย จอบ (ประคอง ดังก้อง 13 พ.ย. 2559)
          1.23.15 ไอ้ไหรเห้อ ตัวดำฟันขาว หางยาวที่สุด ขึ้นบ่าป่าทรุด เฉลย ขวาน (ประคอง ดังก้อง 13 พ.ย. 2559)
          1.23.16 ไอ้ไหรเห้อ สี่ตีนเกาะฝา อ้าปากกินคน เฉลย มุ้ง (ประคอง ดังก้อง 13 พ.ย. 2559)
          1.23.17 ไอ้ไหรเห้อ นกกดตาแดง น้ำแห้งก็ตาย เฉลย ตะเกียง (ประคอง ดังก้อง 13 พ.ย. 2559)
          1.23.18 ไอ้ไหรเห้อเด็กก็ไม่ใช่เด็ก เดินต๊อกแต๊กอยู่ข้างฝา เฉลย นาฬิกา (ประคอง ดังก้อง 13 พ.ย. 2559)
          1.23.19 ไอ้ไหรเห้อ ตำหวาหญ้า สูงหวาดิน เฉลย ภูเขา (ประคอง ดังก้อง 13 พ.ย. 2559)
          1.23.20 ไอ้ไหรเห้อ สี่ตีนเดินมาหลังคามุงเบื้อง เฉลย เต่า (ประคอง ดังก้อง 13 พ.ย. 2559)
          1.23.21 ไอ้ไหรเห้อ สองตีนเดินมาหลังคามุงจาก เฉลย ไก่ (ประคอง ดังก้อง 13 พ.ย. 2559)
          1.23.21 ไอ้ไหรเห้อ ตอนเด็กนุ่งขาว ตอนสาวนุ่งเขียวพอแก่นุ่งแดง เฉลย พริก (ประคอง ดังก้อง 13 พ.ย. 2559)
          1.23.22 ไอ้ไหรเห้อ หนนไรเขียนได้ เฉลย ถนนดินสอ (ประคอง ดังก้อง 13 พ.ย. 2559)

   1.29 สำนวน
          1.29.1 กินเหนียว หมายถึง การแต่งงานหรืองานเลี้ยงใหญ่ (วิรัตน์ นิลพันธ์ 5 พ.ย. 2559) 
          1.29.2 กินน้ำตาคางคก หมายถึง เค้นเอาแต่สิ่งไม่ดี (วิรัตน์ นิลพันธ์ 5 พ.ย. 2559)

          1.29.3 กินข้าววัด นอนหลา ห่มผ้าผี หมายถึง คนจรจัด ไม่รับผิดชอบในชีวิต (วิรัตน์ นิลพันธ์ 5 พ.ย. 2559) 
          1.29.4 กล้าหน้าหม้อ หมายถึง ทำอวดให้เห็น หรือทำงานเมื่อมีผลตอบแทน (วิรัตน์ นิลพันธ์ 5 พ.ย. 2559) 
          1.29.5 เกิดมาหญ้าตายควายแช่ง หมายถึง เกิดมาเป็นคนรกโลก (วิรัตน์ นิลพันธ์ 5 พ.ย. 2559)   1.29.6 เข้าบ้านคนอื่นต้องหดหาง หมายถึง อยู่บ้านคนอื่นต้องยอมเขาไว้ก่อน (วิรัตน์ นิลพันธ์ 5 พ.ย. 2559) 
          1.29.7 ขี่เต่าแบกไอ้โต้ หมายถึง โง่มาก ช้ามาก ไม่เหมาะสม (วิรัตน์ นิลพันธ์ 5 พ.ย. 2559) 
          1.29.8 ขี้หมิ้นยังไม่ทันหล่นจากหัว หมายถึง ยังอ่อนเกินไป ปากยังไม่ทันสิ้นกลิ่นน้ำนม (วิรัตน์      นิลพันธ์ 5 พ.ย. 2559) 
          1.29.9 ขันนอกเปาะ หมายถึง ขันนอกบ่อน (วิรัตน์ นิลพันธ์ 5 พ.ย. 2559) 
          1.29.10 ไข่แยงล่อง หมายถึง แกว่งเท้าหาเสี้ยน (วิรัตน์ นิลพันธ์ 5 พ.ย. 2559) 
          1.29.11 ฉีกขากลวมเปรว หมายถึง ปิดบังความไม่ดีเพื่อไม่ให้ผู้อื่นรู้ กันท่าผู้อื่น (วิรัตน์ นิลพันธ์ 5 พ.ย. 2559) 
          1.29.12 ชาติเบื้องชาติพด หมายถึง สิ่งที่มีค่าน้อย (วิรัตน์ นิลพันธ์ 5 พ.ย. 2559)

2. อมุขปาฐะ
   2.3 การละเล่นของเด็ก
         2.3.1 ชักกะเย่อ
อุปกรณ์และวิธีเล่น คือ เชือกเส้นใหญ่  ๑ เส้น ไว้ดึง วิธีเล่น  แบ่งคนเล่นออกเป็น ๒ พวกให้ไปอยู่คนข้าง ของเชือกให้คนหัวแถวจับก่อนข้างละคน นอกนั้นให้จับเชือกกันตลอดสองข้าง เมื่อให้สัญญาณก็ต่างฝ่ายก็ดึงไปข้างหลัง ฝ่ายไหนถูกดึงเลยเขตนับว่าแพ้ โอกาสที่เล่น จะเล่นแข่งขันในงานกิจกรรมต่างๆหรือในเทศกาลพิเศษๆ

                                                                                            (ราตรี นิลพันธ์ 22 พ.ย. 2559)

          2.3.2 จุ้มจี้จุ้มจวด
                  จุ้มจี้จุ้มจวดพาลูกไปบวช                 ถึงวัดถึงวาพอสึกออกมา 
          ตุ๊กตาพุงป่องทำท่าไหว้ก็อง                       พุงป่องตาเหล่ทำท่าจับเข้เข้ขบไข่ขาด
          ทำท่าไหว้สาดสาดพลัดใส่หัว                     ทำท่าท่าไหว้ผัวผัวฉัตรพลัดคลอง
                                                                                      (ราตรี นิลพันธ์ 22 พ.ย. 2559)
          2.3.3 บ้านทรายทอง
                  บ้านทรายทองมีชั้นบนมีชั้นล่าง
                  มีด้านหน้ามีด้านหลังมีพร้อมๆกัน
                                                     (ราตรี นิลพันธ์ 22 พ.ย. 2559)
          2.3.4 อีมอญซ่อนผ้า
                  อีมอญซ่อนผ้า            ตุ๊กตาอยู่ข้างหลัง
           ใครนั่งไม่ระวัง                   ฉันจะตีก้นเธอ
                                                      (ราตรี นิลพันธ์ 22 พ.ย. 2559)

2.20 อาหาร
       2.20.1 คั่วกลิ้งหมู
                ส่วนผสม คั่วกลิ้งหมู
                • หมูเนื้อแดงสับ 
                • น้ำชุบคั่ว
                • เคย
                • น้ำตาลปี๊บ
                • น้ำปลา 
                • มันพืช
                • ใบกรูดซอย 
                • รีปรี

                วิธีทำคั่วกลิ้งหมู
                • 1. เหยาะน้ำชุบคั่วกลิ้งกับเคยให้เข้ากัน เตรียมไว้
                • 2. ใส่มันพืชลงในทะ พอร้อนใส่เนื้อหมูสับลงไปกวนจนเกือบสุก 
                • 3. ใส่น้ำชุบคั่วลงไปกวนกับหมูสับให้เข้ากัน ปรุงรสด้วยน้ำตาลปี๊บและน้ำปลา กวนให้เข้ากัน ชิมรสตามชอบ
                • 4. ปิดไฟแล้วใส่รีปรีและใบกรูดซอยลงไปกวนให้เข้ากัน ตักใส่จาน 
                                                                             (นกเล็ก นิลพันธ์ 14 พ.ย. 2559)

       2.20.2 หมูผัดเคย
                ส่วนผสม หมูผัดเคย
                • เคย
                • หัวเทียม
                • หัวหอมซอย
                • ไคร้ซอย 
                • รีปรี
                • เนื้อหมู
                • ใบกรูดซอย
                • รีปรีสีแดง (ขวานเฉียง)

                วิธีทำหมูผัดเคย
                • 1. นำเคย หัวเทียม หัวหอม ไคร้ และรีปรีไปตำจนเนียน เตรียมไว้
                • 2. ใส่มันพืชลงในทะ ใส่ส่วนผสมที่ตำไว้ลงผัดใช้ไฟอ่อน พอหอมก็ใส่เนื้อหมูลงไปผัดจนสุก
                • 3. ปรุงรสด้วยน้ำตาลปี๊บ โรยใบกรูดซอยและรีปรีขวานเฉียงลงไป กวนให้เข้ากัน ตักใส่จาน
                                                                                         (นกเล็ก นิลพันธ์ 14 พ.ย. 2559)

       2.20.3 ผัดลูกตอกุ้งสด 
                ส่วนผสม ผัดลูกตอกุ้งสด
                • เครื่องแกง 
                • มันพืช
                • กุ้งสด 
                • หมูสับ 
                • น้ำตาลทราย
                • น้ำปลา 
                • ลูกตอแกะเปลือก

                ส่วนผสมเครื่องแกง
                • หัวเทียม 
                • หัวหอ
                • กุ้งแห้ง 
                • เคย
                • รีปรี

                วิธีทำเครื่องแกง
                • 1. ตำหัวเทียมกับหัวหอมและกุ้งแห้งจนเนียน
                • 2. ใส่เคยและรีปรีลงไปตำให้เนียนให้เข้ากัน เตรียมไว้

                วิธีทำผัดลูกตอกุ้งสด
                • 1. ใส่มันพืชลงในทะ ใส่เครื่องแกงลงไปผัดจนหอม 
                • 2. ใส่หมูสับและกุ้งลงผัดจนสุก ปรุงรสด้วยน้ำตาลปี๊บ และน้ำปลา 
                • 3. ใส่ลูกตอลงผัดจนสุกหอม ตักใส่จาน 
                                                                            (นกเล็ก นิลพันธ์ 14 พ.ย. 2559)

       2.20.4 ข้าวยำ 
                ส่วนผสมข้าวยำ
                • กุ้งแห้งป่น
                • เส้นหมี่
                • เถ้าอิ๊ว
                • พร้าวคั่ว
                • มะนาว
                • พริกป่น
                • น้ำข้าวยำสำเร็จรูป
                • ข้าวสวย
                • ผักเกล็ด เช่น ถั่วฝักยาว,แตงกวาหั่นแว่น
                วิธีทำข้าวยำ
                • 1. นำกุ้งแห้งมาตำให้เนียนและฟู 
                • 2. นำเส้นหมี่ไปผัด ใส่เถ้าอิ๊วลงไป 
                • 3. คั่วพร้าวด้วยไฟอ่อน ๆ ให้มีสีเหลืองทอง 
                • 4. ตักข้าวใส่จาน 
                                                                 (นกเล็ก นิลพันธ์ 14 พ.ย. 2559)

2.21 เครื่องดื่ม
      2.21.1 น้ำกระเจี๊ยบ
               ส่วนผสมการทำ น้ำกระเจี๊ยบ
               ดอกกระเจี๊ยบ 
               น้ำ 
               น้ำตาลทราย 
               เกลือป่น
               น้ำแข็ง

               ขั้นตอนการทำน้ำกระเจี๊ยบ
               1. ล้างกระเจี๊ยบแดงให้สะอาด นำใส่ลงในหม้อน้ำ
               2. ต้มด้วยไฟกลางจนเดือด ลดเป็นไฟอ่อน แล้วต้มนาน 15-20 นาที 
               3. เติมน้ำตาล และเกลือ ลงในหม้อ แล้วต้มต่ออีกสักพักพอให้น้ำตาลละลาย
               4. ปิดไฟ แล้วกรองด้วยที่กรอง เทใส่โพล้น้ำ
               5.รินใส่แก้ว. ใส่น้ำแข็ง
                                                                                       (นกเล็ก นิลพันธ์ 14 พ.ย. 2559)

      2.21.2 น้ำส้มแขก
                ส่วนผสมน้ำส้มแขก
                ส้มแขกแห้ง
                น้ำตาลทราย 
                เกลือ

                วิธีทำน้ำส้มแขก
                ล้างส้มแขกแห้งให้สะอาด
                ใส่น้ำต้มให้เดือด 15 นาที
                ใส่น้ำตาลทราย เกลือ ต้มไว้อีก 5 นาที
                ยกลงทิ้งไว้ให้เย็น
                                                                              (นกเล็ก นิลพันธ์ 14 พ.ย. 2559)

นามานุกรม

นกเล็ก นิลพันธ์ เพศหญิง เกิดประมาณพ.ศ. ๒๔๗๓ ภูมิลำเนา ๖/๕ หมู่ ๗ ต.คลองเคียน อ.ตะกั่วทุ่ง จ.พังงา ๘๒๑๓๐ ให้ข้อมูลแก่ น.ส.ธารินีย์ นิลพันธ์ 
ประคอง ดังก้อง เพศหญิง เกิดวันที่ ๒ พ.ค. ๒๔๘๒ ภูมิลำเนา ๖/๕ หมู่ ๗ ต.คลองเคียน อ.ตะกั่วทุ่ง จ.พังงา ๘๒๑๓๐ โทร ๐๘๑-๔๗๗๕๘๗๘ ให้ข้อมูลแก่ น.ส.ธารินีย์ นิลพันธ์ 
เปล่ง ดังก้อง เพศชาย เกิดวันที่ ๑๙ ส.ค. ๒๔๘๐ ภูมิลำเนา ๖/๕ หมู่ ๗ ต.คลองเคียน อ.ตะกั่วทุ่ง จ.พังงา ๘๒๑๓๐ โทร ๐๘๓-๖๔๗๗๗๓๐ ให้ข้อมูลแก่ น.ส.ธารินีย์ นิลพันธ์
ราตรี นิลพันธ์ เพศหญิง เกิดวันที่ ๒๙ พ.ค. ๒๕๐๙ ภูมิลำเนา ๖/๕ หมู่ ๗ ต.คลองเคียน อ.ตะกั่วทุ่ง จ.พังงา ๘๒๑๓๐ โทร ๐๙๑-๗๙๐๘๖๗๗ ให้ข้อมูลแก่ น.ส.ธารินีย์ นิลพันธ์ 
วิรัตน์ นิลพันธ์ เพศชาย เกิดวันที่ ๑๙ มิ.ย. ๒๔๙๙ ภูมิลำเนา ๖/๕ หมู่ ๗ ต.คลองเคียน อ.ตะกั่วทุ่ง จ.พังงา ๘๒๑๓๐ โทร ๐๙๓-๗๙๐๘๖๑๗ ให้ข้อมูลแก่ น.ส.ธารินีย์ นิลพันธ์
วุฒธนา นิลพันธ์ เพศชาย เกิดวันที่ ๒๒ ธ.ค. ๒๕๓๒ ภูมิลำเนา ๖/๕ หมู่ ๗ ต.คลองเคียน อ.ตะกั่วทุ่ง จ.พังงา ๘๒๑๓๐ โทร ๐๘๕-๖๙๑๖๘๔๑ ให้ข้อมูลแก่ น.ส.ธารินีย์ นิลพันธ์

คติชน :คติชนวิทยา