รางเหมืองแร่ใน พมร.ภูเก็ต

ผศ.สมหมาย ปิ่นพุทธศิลป์ รองประธานดำเนินการพิพิธภัณฑ์เหมืองแร่ภูเก็ตได้ประสานงานกับ สส.เฉลิมลักษณ์ เก็บทรัพย์ ดำเนินการของบประมาณ ๗ ล้านบาทสร้างรางเหมืองแร่ที่หน้าผารางเหมืองในพิพิธภัณฑ์เหมืองแร่ภูเก็ต เมื่อกลางปี พ.ศ.๒๕๕๑  นายวุฒิ  สายะพันธ์ ปลัดเทศบาลเมืองกะทู้ได้มอบหมายให้นายศิริชัย นัครา ผอ.กองช่าง ดำเนินการจัดทำแบบรางเหมืองแร่  ชุดแบบรางเหมืองแร่ ๒ ชุดแรกไม่ได้มาตรฐาน  ผศ.สมหมาย ปิ่นพุทธศิลป์จึงได้แจ้งให้เทศบาลเมืองกะทู้ปรับปรุงให้เป็นรางเหมืองแร่ และแจ้ง สส.เฉลิมลักษณ์ เก็บทรัพย์ ช่วยประสานงาน

รางเหมืองแร่ในอดีตสร้างด้วยไม้  มีเหล็กเป็นฮูวเต๊งทำหน้าที่เป็นตะปูแท่งใหญ่ตอกตรึงให้ท่อนไม้เล็กติดกับท่อนไม้ใหญ่  ไม่ใช้เดือยสอดเข้าร่องไม้หรือบากเนื้อไม้ลึกเพราะจะทำให้ไม่แข็งแรงในส่วนที่ประกบกัน  และเสียเวลามากที่จะต้องเจาะรูใส่เดือยด้วยเหตุที่มีไม้ประกบทุกเสาทุกระยะ

เสารางเหมืองด้านนอกตั้งตรงแต่สอบเข้าใน(เอียงเข้าใน) เพื่อรับน้ำหนักได้มาก(เช่นเดียวกับเสาอุโบสถยุคกรุงศรีอยุธยา ภาคใต้ดูได้ที่อุโบสถวัดพระมหาธาตุนครศรีธรรมราช) ถือได้ว่าเป็นภูมิปัญญาชั้นเลิศของสถาปัตยกรรมชาวบ้าน

รางเหมืองมีไม้มีชื่อเรียกต่างกันเช่นห่วยต๊า ท่าวเหลง หล่าวแป่ ประกอบเป็นชุดเป็นส่วนมีชื่อเรียกว่าเก๊ง  กุ่ย  เสี่ยจุ่ย

ท่อลำเลียงแร่มีหลายขนาดตามจำนวนหนาแน่นของแร่ดีบุก มีขนาด ๑๒ นิ้ว ๑๐ นิ้ว ๘ นิ้ว และ ๖ นิ้ว  ซึ่งต่อมาจากโรงหัด  ในลานฉีดแร่ก็มีท่อฉีดน้ำ(จุ้ยปีด) ฉีดไล่แร่ให้ไหลตามร่องน้ำไปสู้โรงหัด