คำถามเป็นเครื่องมือเสริมปัญญา

ผศ.สมหมาย ปิ่นพุทธศิลป์

--------------------------

ส่วนหนึ่งของคำถามเพื่อสร้างปัญญาให้เกิดกับผู้เข้าเยี่ยมชมพิพิธภัณฑ์เหมืองแร่ กะทู้ 

นักวิจัยตั้งสมมุติฐาน

ผู้มีปัญญาสร้างคำถาม

ท่านเป็นผู้มีปัญญา จึงต้องสร้างคำถาม

ตั้งคำถามได้ ก็มีปัญญาได้

๑ คำถาม ก็สร้างปัญญาได้
ก่อนจากไป ทิ้งคำถามไว้สักข้อนะ ข้อเดียวเท่านั้นก็ฉลาดแล้ว
(กิจกรรม ใช้ไวท์บอร์ด กระดาษ คำพูดบอกจด บันทึกลงคอมพิวเตอร์ บันทึกเสียงลงคอมพิวเตอร์)

สมองที่มีปัญญา(ภูมิปัญญา) แสดงได้ด้วย คำถาม ข้อสงสัย อยากรู้ อยากเห็น ฉงน ปริศนา ปัญหา ข้อความที่มี?
สมองมีปัญญา(ภูมิปัญญา) ดูได้จาก ผลงาน(บทความ ผลิตภัณฑ์ กระบวนการผลิต) คำพูด คำตอบ การโต้ตอบ คำคม วาทศิลป์ การค้นพบ ข้อสรุป

การตอบปัญหา อย่างมีปัญญาของโสกราตีส ใช้กระบวนคำถามเป็นเครื่องมือ
ผู้ถามจะได้คำตอบด้วยตนเอง  เพียงถาม สมองก็ได้รับอาหารฉลาดแล้ว ยิ่งค้นหาคำตอบได้ ยิ่งฉลาดล้ำลึก
(โสกราตีส(กรีก) เป็นอาจารย์ของเพลโต(กรีก) เพลโต้เป็นอาจารย์ของอเล็กทรานเดอร์มหาราช(โรมัน))

คำถาม : พิพิธภัณฑ์มีเครื่องมือขยายสิ่งเล็กให้ดูขนาดใหญ่ไหม ?

ปัญหา : ดูสะเก็ด(ผลึก)ดีบุกด้วยตาเปล่าไม่เห็น
คำถาม ทำอย่างไร จึงจะดูผลึกดีบุกได้ด้วยตาเปล่า ได้หรือไม่ได้ หรือต้องใช้เครื่องมือ
กระบวนการตอบ : ใช้เครื่องมือ แว่นขยาย กล้องจุลทรรศน์ Comp.ขยาย

ปัญหา : ไม่รู้จักสะเก็ด(ผลึก)ดีบุก
ปัญหา : เลือกผลึกดีบุกได้ถูกไหม
คำถาม : ใช้กระบวนการฟิสิกส์ เคมี จึงจะดี ประหยัด

ปัญหา : ดีบุก เอาไปประโยชน์อะไรได้บ้าง
สร้างของที่ระลึกด้วยดีบุก
ช่างทองช่วยคิดได้ไหม
แหวนดีบุก ใช้ความร้อนหลอมในเบ้า
หัวแหวนดีบุก ใช้ความร้อนหลอมในเบ้า
 ปัญหา : เบ้าหลอมต้องทนร้อนได้สูง
  ใช้แทนทาลั่มเป็นเบ้า?
  ใช้เหล็กเป็นเบ้า
หัวแหวนดีบุกที่มีมุมสะท้อนแสง  แก้ด้วยการเจียระไน
เหรียญพระดีบุก
เจ้าแม่กวนอิมดีบุก
เหรียญดีบุก
ตั๋วเหรียญดีบุก  เป็นแผ่นบาง บางกว่าเหรียญบาท ขนาดเท่าเหรียญบาท
ถ้าใช้เหรียญบาทเจาะรู ปิดรูด้วยดีบุก  ใช้เครื่องมือเจาะเท่ารูตาปูขนาด ๑ นิ้ว มีแท่งอัดดีบุกปิดรู เก็บไว้เป็นของที่ระลึก
เหรียญเจาะรูอัดทอง เจาะรูอัดเงิน เจาะรูอัดดีบุก
เหรียญดีบุกผสมแทนทาลั่ม
ตั๋วแผ่นดีบุกเป็นเชี้ยม
เชี้ยมดีบุกเป็นตั๋วและเป็นของที่ระลึก  สัญลักษณ์แห่งความร่ำรวย  KATHUTIN PHUKET MUSEUM อีกด้านไว้สลักชื่อ (จ่ายค่าบริการ ๕ บาท)
เชี้ยมสังกะสีเป็นตั๋วและเป็นของที่ระลึก  สัญลักษณ์แห่งความร่ำรวย  KATHUTIN PHUKET MUSEUM อีกด้านไว้สลักชื่อ (จ่ายค่าบริการ ๕ บาท)
เชี้ยมอาจมี อักษรจีน ใช้เหล็กประกบกระแทกเป็นอักษร
ตั๋วกระดาษติดแผ่นดีบุกเปลว
แผ่นดีบุกเปลว

สร้างของที่ระลึกด้วยโลหะผสมดีบุก 
สร้างของที่ระลึกด้วยส่วนผสมดีบุก
สร้างของที่ระลึกมีดีบุกเป็นส่วนประกอบ หรือใช้ดีบุกเสริมแต่ง
 ทองแดง
 นาก
 สัมฤทธิ์
 ปัญหา : ผสมกับโลหะอะไรได้บ้าง  คงทนขนาดไหน
  โลหะนั้นมีในเศษวัสดุเหลือใช้ ทิ้งเป็นเศษขยะหรือเปล่า เช่น ตะปู สังกะสี แผ่นทองคำเปลว

ทำแผ่นดีบุกเปลวไว้ใช้ประโยชน์ได้อย่างไร เอาไปใช้ประโยชน์อะไร

ดีบุกมีอยู่ที่ไหน?
จะเอาดีบุกมาได้อย่างไร?
ตรวจสอบความบริสุทธิ์กันอย่างไร
มีแร่อื่นผสมปนกัน แยกออกมาได้อย่างไร

ขี้แร่ ใช้ทำประโยชน์อะไร
 อัดทำแท่ง ไว้ทับกระดาษกันปลิว ด้านล่างติดแผ่นผ้ากันกระทบกระจก
 ติดต่อขอซื้อ
 ให้คนร่อนขี้แร่ขาย
 จัดกิจกรรมผลิตภัณฑ์ขี้แร่
 ขี้แร่เป็นอโลหะ? จุดหลอมเหลว
สร้างถาดด้วยขี้แร่ได้ไหม  (ขี้เหล็ก เป็นอาหาร)
 ถ้วยชา  รับแขกด้วยถ้วยชาขี้แร่
 ถ้วยชาถวายเทพจีน
 จานรองขี้แร่

ขี้ตะกรัน ใช้เป็นของที่ระลึก
 ตรวจสอบได้อย่างไรว่ามีแทนทาลั่ม
 จัดกิจกรรมวิธีตรวจสอบ

กระดุมดีบุก
เครื่องประดับดีบุก
ถ้วยชุดน้ำชาดีบุก
ผลิตภัณฑ์ประณีตศิลป์
 กิจกรรม เป็นโรงงานขนาดตั้งโต๊ะ
 แกะสลักดีบุก
 เจียระไนดีบุก
 มัณฑณศิลป์ดีบุก

ดินเหนียวในเหมือง
 เครื่องปั้นดินเผา
 เซรามิค
 ผลิตภัณฑ์

พลังงานจากธรรมชาติที่ใช้ในเหมือง อดีต และอนาคต
แสงแดด
 โซลาเซล
 การตาก
ลม
 กังหันลม
  แปรเป็นพลังงานกล
   หมุนมอเตอร์ผลิตไฟฟ้า
   เก็บไฟฟ้าลงแบตเตอรี่
  แปรเป็นพลังงานไฟฟ้า
   ใช้งานโดยตรง
   เก็บลงแบตเตอรี่
 ทิศทางลม ใช้ประโยชน์ในการอธิบายการสร้างอาคาร
 ทิศทางฝน ใช้ประโยชน์ในการวางสิ่งของเครื่องใช้

น้ำ
 กักเก็บน้ำเป็นเขื่อน เป็นขุมน้ำบริโภค อุปโภค รดน้ำต้นไม้ ทำความสะอาด ห้องน้ำห้องส้วม
 นิทรรศการน้ำ
 น้ำตก
 พลังกล หมุนกังหัน ผลิตไฟฟ้า
ขยะ
 เผาเป็นความร้อนอบแห้งอาหาร
 เป็นความร้อนต้มน้ำ อุ่นน้ำ
 สบู่ ทำความสะอาดภาชนะ และพื้นอาคาร  และสกัดไปใช้สำหรับร่างกายสัตว์และฅน
 ปุ๋ย
พืช
 ไม้ฟืน
 ถ่าน
 ปุ๋ย
 อาหารปลวกไปเป็นอาหารนก

สร้างพลังงานไปเป็นพลังงานในการใช้งานทุกรูปแบบของกิจการพิพิธภัณฑ์เหมืองแร่
 สาธิต ทดลอง
 รถไฟฟ้า
 หัวรถลากไฟฟ้า
 รถถีบไฟฟ้า
 พลังงานกล หมุนเครื่องจักรกล

การบำบัดน้ำเสีย
 ใช้ประโยชน์ทุกขั้นตอนจนสิ้นสุดการใช้จึงบำบัดทั้งภูมิปัญญาชาวบ้าน สารเคมี ฟิสิกส์
 ปุ๋ย อาหารพืช----------> อาหารปลา ---------> อาหารนก

สร้างคำถามจากสาขาทางวัฒนธรรม

วิถีชีวิตชาวเหมือง
 จัดตามปรัชญา มีอภิปรัชญา ญาณวิทยาและคุณวิทยา ซ้อนงานวัฒนธรรมตามสาขาของยูเนสโก
  อภิปรัชญา (เลือกส่วนที่เกี่ยวข้อง)
    ๑. สาขามนุษยศาสตร์
     ความเชื่อ
      ผี
      ข้อห้าม
      คาถาอาคมเสน่ห์ยาแฝด
     ศาสนา
      พุทธมหายาน
      พุทธเถรวาท
      ลัทธิเต๋า
      ลัทธิขงจื๊อ
     ประวัติศาสตร์
      ประวัติภูมิสถาน
      ประวัติเหมือง
      ประวัติบุคคล
      ประวัติอั้งยี่
     ขนบธรรมเนียมประเพณี(ลักษณะกิจกรรม พิธีกรรม อาหารในพิธีกรรม ผลทางสังคม)
      การบูชาเทพ
      ศาลพระภูมิ
      กินผัก
      ประเพณีประจำปี
      ประเพณี
    ๒. สาขาภาษาและวรรณกรรม
     ภาษาถิ่นใต้และคำยืมภาษาจีนและต่างชาติ
     ศัพท์เหมืองแร่
     ภาษิต
      คำคม (สำนวนโวหาร)
      คำสอน
      คำอธิษฐาน
      คำอวยพร
      คำอุทิศ
      คำสรรเสริญบูชา บทสวด
      (ทุภาษิต : ด่าสาปแช่งสบถสาบาน)
     ปริศนา
     เพลง
     นิทาน
     ตำนาน
     นิยาย(วรรณคดี)
     ลายลักษณ์
      เซียมซี
      สมุดจีน
      บ่องป๋าย
      แผ่นติด
      ป้ายสถาน
      แผนที่ แผนผัง
      ศิลาจารึก
    ๓. สาขาการช่างฝีมือ
     สถาปัตยกรรม
     จิตรกรรม
     ประณีตศิลป์
     ประติมากรรม
     ปฏิมากรรม
     หัตถกรรม
     
    ๔. สาขากีฬาและนันทนาการ
     คีตศิลป์
      ดนตรี ขิม ขลุ่ย กลอง ฆ้องจีน
      การร้องรำทำเพลง
     กีฬา(การละเล่น)ของเด็ก
     นันทนาการ
      นาฏศิลป์
      งิ้ว
      ลิเก
      ยี่เกรำมะนา
      หนังตะลุง
    ๕. สาขาคหกรรมศิป์
     การถนอมอาหาร
     อาหาร
      กับข้าว
       ผัก
       เนื้อ
       แป้ง
       ทะเล
      เครื่องดื่ม
      ขนม
       ขนมสด
       ขนมแห้ง
       ของหวาน
     ยาพื้นบ้าน
      เวชบำบัด
      กายบำบัด
      จิตบำบัด
     การเลี้ยงดูเด็ก
     การสืบทอด
     อาชีพ(ทั้งวิทยาการและการตลาด)(อาชีพที่เกี่ยวข้องของไชยยุทธ ปิ่นประดับ)
      เหมืองแร่
      ร่อนแร่ท้ายราง
      

  ญาณวิทยา
   กระบวนการถ่ายทอดสรรพความรู้และวิถีชีวิต(คัดเลือกสาขาวัฒนธรรมที่เกี่ยวข้อง)
  คุณวิทยา
   จริยศาสตร์(คัดเลือกสาขาวัฒนธรรมที่เกี่ยวข้อง)
   สุนทรียศาสตร์(คัดเลือกสาขาวัฒนธรรมที่เกี่ยวข้อง)
   ตรรกศาสตร์(คัดเลือกสาขาวัฒนธรรมที่เกี่ยวข้อง)