อนุสาวรีย์
ท้าวเทพกระษัตรีท้าวศรีสุนทร

ดร.อรุณรัตน์ สรรเพ็ชร
กลุ่มผู้สนใจประวัติศาสตร์เมืองภูเก็จ
๒๐ พฤศจิกายน ๒๕๖๓
สภท.๑๑๙๑

สักการะ 2 วีรสตรีของชาติ สัญลักษณ์สำคัญคู่บ้านคู่เมืองภูเก็ต  เพื่อความเป็นศิริมงคลของชีวิต  สตรีสองพี่น้องชาวถลางที่ใช้สติปัญญานำพาบ้านเมืองให้รอดปลอดภัยจากศึกสงคราม 9 ทัพ จนได้รับชัยชนะในวันที่ 13 มีนาคม พ.ศ.2328 พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ท่านผู้หญิงจันเป็นท้าวเทพกระษัตรี คุณมุก (น้องสาว) เป็นท้าวศรีสุนทร 

.

อนุสาวรีย์ท้าวเทพกระษัตรี ท้าวศรีสุนทร  เป็นสัญลักษณ์สำคัญคู่บ้านคู่เมืองภูเก็ตที่ผู้คนนิยมมาสักการะ ขอพรเพื่อความเป็นศิริมงคล 

อนุสาวรีย์สร้างขึ้นเมื่อวันที่ ๒๘ เมษายน พ.ศ. ๒๕๐๙ เพื่อระลึกถึงคุณงามความดีของวีรสตรีไทยทั้งสองท่านที่นำทัพต่อสู้กับพม่าจนได้รับชัยชนะ เมื่อวันที่ ๑๓ มีนาคม พ.ศ.๒๓๒๘ โดยความร่วมมือร่วมใจของประชาชนชาวจังหวัดภูเก็ต ในสมัยที่นายอ้วน สุระกุล เป็นผู้ว่าราชการจังหวัดภูเก็ต สืบเนื่องจากนายอ้วน สุระกุล ได้เดินทางไปสหราชอาณาจักร ในปี พ.ศ.๒๕๐๕ ได้รับสำเนาจดหมายเหตุเมืองถลางนำกลับมายังจังหวัดภูเก็ต และมอบหมายให้นายประสิทธิ ชิณการณ์ ปริวรรต จึงทำให้เกิดแนวคิดในการสร้างอนุสาวรีย์
จังหวัดภูเก็ตใช้ชื่อ “เทพกษัตรีย์” เป็นชื่อตำบล  และยังมีชื่ออื่นเช่น เทพสตรี จึงได้ขอหลักฐานการใช้ชื่อของท่านผู้หญิงจันจากกรมศิลปากร นายธนิต อยู่โพธิ์ อธิบดีกรมศิลปากรได้สำเนาความเห็นของพระยาอนุมานราชธน นายกราชบัณฑิตยสภา ให้ใช้ชื่อท่านผู้หญิงจันว่า"เทพกระษัตรี" ตามหลักฐานที่เก่าสุดในขณะนั้น  

ประติมากรรมท้าวเทพกระษัตรี ท้าวศรีสุนทร หล่อด้วยทองสัมฤทธิ์ ลอยตัว ขนาดใหญ่กว่าบุคคลปกติเท่าครึ่ง ยืนบนแท่นสูง ๓ เมตร หันหน้าไปทางทิศเหนือ นุ่งผ้าโจงกระเบน สวมเสื้อแขนยาว มีผ้าแถบทับเสื้อแบบตะแบงมาน มือถือดาบปลายมน
นายสนั่น ศิลากร ประติมากร กองหัตถศิลป์ กรมศิลปากร เป็นผู้ออกแบบประติมากรรมท้าวเทพกระษัตรี ท้าวศรีสุนทร ปั้นต้นแบบในมหาวิทยาลัยศิลปากร (สิรินพัณ พันธุเสวี ๒๕๖๓ : นามานุกรม)

 จังหวัดภูเก็ตอัญเชิญประติมากรรมท้าวเทพกระษัตรี ท้าวศรีสุนทร ประดิษฐาน ณ สี่แยกบ้านท่าเรือ ตำบลศรีสุนทร อำเภอถลาง เมื่อวันที่ ๒๔ มีนาคม พ.ศ.๒๕๑๐ กำหนดให้ด้านขวามือเป็นท้าวเทพกระษัตรี ตามหลักทักษิณาวัฏ (อ้วน สุระกุล ๒๕๒๗ : นามานุกรม)

พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดช มหาราช บรมนาถบพิตรและสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เสด็จพระราชดำเนิน เป็นองค์ประธานประกอบพิธีเปิดอนุสาวรีย์ เมื่อวันที่ ๒๓ พฤษภาคม พ.ศ.๒๕๑๐

ที่ตั้ง

วงเวียนสี่แยกท่าเรือ ตำบลศรีสุนทร อำเภอถลาง จังหวัดภูเก็ต

ประวัติย่อ ๒ วีรสตรี

         ท่านผู้หญิงจันและคุณมุกเป็นบุตรของจอมร้างบ้านเคียนกับนางหม้าเสี้ย ท่านผู้หญิงจันแต่งงานกับหม่อมศรีภักดีภูธร มีบุตร ๒ คนคือแม่ปรางกับพระยาถลางเทียน (ต้นสกุล ประทีป ณ ถลาง) ต่อมาเมื่อท่านผู้หญิงจันเป็นหม้าย จึงได้สมรสครั้งที่สองกับพระยาพิมลอัยา (ขัน) มีบุตรธิดาอีก ๕ คน ได้แก่ เจ้าจอมมารดาทอง (บาทบริจาริกา ในรัชกาลที่ ๑) พระยกกระบัตรจุ้ย มหาดเล็กเนียม แม่กิม และแม่เมือง 

ปี พ.ศ.๒๓๒๘ พม่าได้ยาตราทัพเข้ามาโจมตีประเทศไทยถึง ๙ กองทัพ เรียกว่าสงคราม ๙ ทัพ ในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ท่านผู้หญิงจันมุกและคุณมุก รวบรวมกำลังชาวบ้านทั้งชายและหญิงต่อสู้กับข้าศึกใช้สติปัญญาความสามารถและกลอุบายต่อสู้จนได้รับชัยชนะ ความทราบถึงใต้ฝ่าพระบาททรงโปรดเกล้า ฯ ให้ ท่านผู่หญิงจันเป็นเป็นท้าวเทพกระษัตรี และคุณมุกเป็นท้าวศรีสุนทร

.
คำแลภาพ: ดร.อรุณรัตน์ สรรเพ็ชร    สภท.๑๑๙๗
กลุ่มผู้สนใจประวัติศาสตร์เมืองภูเก็จ
๒๐ พฤศจิกายน ๒๕๖๓
(สภท.๑๑๙๖ )

.
นามานุกรม

.
สิรินพัณ พันธุเสวี เพศหญิง เกิดประมาณ พ.ศ.๒๔๘๗ ภูมิลำเนากรุงเทพมหานคร  อยู่ที่บ้านสามกอง ตำบลรัษฎา อำเภอเมืองภูเก็ต จังหวัดภูเก็ต ให้ข้อมูลอรุณรัตน์ สรรเพ็ชร เมื่อ ๒๐ พฤศจิกายน ๒๕๖๓

.
อ้วน สุระกุล เพศชาย เกิดเมื่อเกิดเมื่อวันที่ ๑๕ กุมภาพันธ์ ๒๔๕๑ ภูมิลำเนาจังหวัดตรัง ให้ข้อมูลสมหมาย ปิ่นพุทธศิลป์ เมื่อ พ.ศ.๒๕๒๗

.
บรรณานุกรม

สมหมาย ปิ่นพุทธศิลป์ บรรณาธิการ (๒๕๖๑) ภูเก็จ : จดหมายเหตุ  ภูเก็ต : หภว. หอจดหมายเหตุภูเก็ต โรงเรียนภูเก็ตวิทยาลัย ๒๕ เมษายน ๒๕๖๑, ๒๓๓ หน้า

สมหมาย ปิ่นพุทธศิลป์ บรรณาธิการ (๒๕๔๔)  วัฒนธรรม พัฒนาการทางประวัติศาสตร์ เอกลักษณ์และภูมิปัญญา จังหวัดภูเก็ต  กรุงเทพมหานคร : กรมศิลปากร ๓๘๓ หน้า

อนุสาวรีย์ท้าวเทพกระษัตรีท้าวศรีสุนทร  อรุณรัตน์ สรรเพ็ชร สืบค้นจาก https://palanla.com เมื่อวันที่ ๒๐ พฤศจิกายน ๒๕๖๓

อนุสาวรีย์ท้าวเทพกระษัตรีท้าวศรีสุนทร  อรุณรัตน์ สรรเพ็ชร สืบค้นจาก https://www.phuketcity.go.th/ เมื่อวันที่ ๒๐ พฤศจิกายน ๒๕๖๓

อนุสาวรีย์ท้าวเทพกระษัตรีท้าวศรีสุนทร  อรุณรัตน์ สรรเพ็ชร สืบค้นจาก https://thailandtourismdirectory.go.th  เมื่อวันที่ ๒๐ พฤศจิกายน ๒๕๖๓

อนุสาวรีย์ท้าวเทพกระษัตรีท้าวศรีสุนทร  อรุณรัตน์ สรรเพ็ชร สืบค้นจาก http://www.srisunthon.go.th/ เมื่อวันที่ ๒๐ พฤศจิกายน ๒๕๖๓

อนุสาวรีย์ท้าวเทพกระษัตรีท้าวศรีสุนทร  อรุณรัตน์ สรรเพ็ชร สืบค้นจาก https://th.wikipedia.org เมื่อวันที่ ๒๐ พฤศจิกายน ๒๕๖๓

คลังผลงาน ดร.อรุณรัตน์ สรรเพ็ชร
อนุสาวรีย์ม้าวเทพกระษัตรีท้าวศรีสุนทร ดูในแถว 2.12 ประติมากรรม
นามานุกรม  แถว 1-2-3.15 เบ็ดเตล็ด
บรรณานุกรม แถว 1-2-3.15 เบ็ดเตล็ด
.
ทะเบียนภาพ ดร.อรุณรัตน์ สรรเพ็ชร

.
ค้นเพิ่มเติมใน ใน จดหมายเหตุ มอภ.จห. ( มอภ.จห.)

ค้นเพิ่มใน สภท.
.
Abstract 

สักการะ 2 วีรสตรีของชาติ สัญลักษณ์สำคัญคู่บ้านคู่เมืองภูเก็ต  เพื่อความเป็นศิริมงคลของชีวิต  สตรีสองพี่น้องชาวถลางที่ใช้สติปัญญานำพาบ้านเมืองให้รอดปลอดภัยจากศึกสงคราม 9 ทัพ จนได้รับชัยชนะในวันที่ 13 มีนาคม พ.ศ.2328 พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ท่านผู้หญิงจันเป็นท้าวเทพกระษัตรี คุณมุก (น้องสาว)เป็นท้าวศรีสุนทร

.

สักการะ 2 วีรสตรีของชาติ สัญลักษณ์สำคัญคู่บ้านคู่เมืองภูเก็ต  เพื่อความเป็นศิริมงคลของชีวิต  สตรีสองพี่น้องชาวถลางที่ใช้สติปัญญานำพาบ้านเมืองให้รอดปลอดภัยจากศึกสงคราม 9 ทัพ จนได้รับชัยชนะในวันที่ 13 มีนาคม พ.ศ.2328 พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ท่านผู้หญิงจันเป็นท้าวเทพกระษัตรี คุณมุก (น้องสาว)เป็นท้าวศรีสุนทร พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดช มหาราช บรมนาถบพิตรและสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เสด็จพระราชดำเนิน เป็นองค์ประธานประกอบพิธีเปิดอนุสาวรีย์ เมื่อวันที่ ๒๓ พฤษภาคม พ.ศ.๒๕๑๐

.
ประชาสัมพันธ์ทางการท่องเที่ยว
ดร.อรุณรัตน์ สรรเพ็ชร
.
อนุสาวรีย์ท้าวเทพกระษัตรีท้าวศรีสุนทร

.