ภูเก็ตกับการอนุรักษ์มรดกภูเก็จ

สมหมาย ปิ่นพุทธศิลป์

๒๔ พฤษภาคม ๒๕๕๒ 

มรดกวัฒนธรรมภูเก็จ

๑.     ความเชื่อ(ลอยเรือชาวเล สารทเดือนสิบ เจี๊ยะฉ่าย พ้อต่อ ศาสนสถาน(อ๊ามไลทู อ๊ามแสงธรรม อ๊ามปุดจ้อ วัดฉลอง วัดพระนางสร้าง วัดพระทอง) ประวัติศาสตร์ถลางภูเก็จภูเก็ต(ชุมชนและเมือง หลักเมือง เจ้าเมืองเจ้าคุณเทศา เหตุการณ์ศึกถลาง พ.ศ.๒๓๒๘(ท้าวเทพกระษัตรีท้าวศรีสุนทร) และ พ.ศ.๒๓๕๒(แหลมยามู ป่าคลอก), พ่อท่านแช่ม, พ่อท่านปอด และการเหมืองแร่(ดีบุก แทนทาลั่ม เหมืองแล่นครารูอุโมงค์ปล่องหาบสูบฉีดเรือขุดแพดูด)

๒.     ภาษาชาวเล(อูรักลาโวย-มาซิง) คำยืมจีนฮกเกี้ยน วรรณกรรมมุขปาฐะ(ปริศนาคำทายลายแทง นิทาน เพลงเปล) วรรณกรรมลายลักษณ์ในใบลาน สมุดข่อย สมุดจีนและวัตถุอื่น(ฮู, เชี้ยม, ผ้ายันต์, ป้าย)

๓.     สถาปัตยกรรม(รนภูเก็จ กว้าน รนจีน เตียมฉู่ อังมอหลาว)  ประณีตศิลป์(แหวนบาเยะ ปิ่นตั้ง กอสัง ครุยบาบ๋า เสื้อลูกไม้ต่อดอก)  หัตถศิลป์(ฌะ เสื่อสาด สอบเตย ช่อสารท สมุก นาง ฮวดหนา เสี่ยหนา)  ประติมากรรม(พระเทพเจ้าจีน) ปฏิมากรรม(สกุลช่างถลาง พระในพุง)

๔.     การละเล่น(อาหว้าย ดาวเด้อ มิดลอ ขว้างโพล้ ต่อยราว จิ้ว แซะ...)  มหรสพ(ยี่เกรำมะนา รองเง็ง ตนโหย้ง หนังปละตก) ส่ามกอก

๕.     อาหารหวานคาว(แกงพุงปลา ปลาฉี้งฉ้าง อาจาด ขนมจีน(น้ำชุบ เขียวหวาน น้ำยาน้ำพริก ...) ข้าวยำพาโหม) ผักแก็ด(ลูกตอลูกเนียงลูกเหรียงดอง...)  ขนมสด(ป่าวล้าง อิ๋วจาโก้ย อิ่วปี่ง เหนียวหน้าฉีก อาโป๊ง สี่ขา ...)  ขนมแห้ง(เชียะควาย ไข่ตาแปะ พริก ไส้ไก่ ต่าวซ้อ ...)  อาหารว่าง(เกี่ยมโก้ย อี๋ ส้มตำภูเก็จ โอะเอ๋ว น้ำส้มควาย น้ำยามู น้ำส้มหมา ...)  ยาสมุนไพร(ใบหญ้าดอกขาว ใบหยีเล ...)  การบำบัดรักษาโรค(หมอเอ็น หมอบีบ หมอดูก หมอยาต้ม ...)  และการดูแลเด็ก(อาหารกาย อาหารสมอง อาหารจิต)

ปัญหา

๑.             ผู้คนส่วนใหญ่ไม่มีความรู้ใน “คุณค่า”  ของมรดกวัฒนธรรมภูเก็จ

๒.     คนทั่วไปนำมรดกวัฒนธรรมภูเก็จไปใช้ไม่เหมาะสมและไม่ยั่งยืน

๓.     ไม่มีหน่วยงานใดให้ขวัญและกำลังใจแก่บุคลากรที่ปฏิบัติงานอนุรักษ์มรดกวัฒนธรรมไทย

๔.     หน่วยงานที่รับเงินทุนไปดำเนินการ  มีหน้าที่ใช้เงินให้หมด โดยไม่คำนึงถึงเป้าหมายของเงินทุน

 ข้อเสนอแนะ

          พัฒนาการถ่ายทอดในสถานศึกษาให้ถึงพร้อมของขบวนการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมทั้งความรู้(ความจำ ความเข้าใจ การนำไปใช้ การวิเคราะห์ การสังเคราะห์และการประเมินค่า) ทักษะและเจตคติ และสร้างคนของชาติให้มีความสุขกับการได้มีโอกาสเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมได้ด้วยตนเอง.