บทที่ ๑

Violent planet : secret of past

ดวงดาวแห่งการทำลายล้าง - ปริศนาการกำเนิดชีวิต

โลกของเราเกิดขึ้นมาแล้วเป็นเวลาถึง ๔,๕๖๐ ล้านปี ในช่วงเริ่มแรก สิ่งมีชีวิตบนโลกเป็นเพียงแค่จุลินทรีย์ที่มีขนาดเล็กกว่า 1 มิลลิเมตรเท่านั้น ซึ่งเกิดขึ้นในมหาสมุทร และกระจายสู่ที่ต่าง ๆ และบ้างก็อยู่ลึกไปสู่ใต้ดิน ในอดีต ลูกอุกกาบาตขนาดยักษ์พุ่งเข้าชนโลกมากกว่า ๖ ครั้ง ทำให้โลกต้องถูกปกคลุมด้วยไอหินที่มีความร้อนอันบ้าคลั่ง มหาสมุทรซึ่งเป็นแหล่งกำเนิดของชีวิตก็ไม่สามารถรอดพ้นจากหายนะภัยครั้งนี้ได้ มันเดือดระอุและระเหยจนเหือดแห้ง ซึ่งได้ทำลายกวาดล้างสิ่งมีชีวิตทั้งหมดที่ก่อตัวในมหาสมุทรไป แต่สิ่งมีชีวิตที่อยู่ลึกลงไปใต้พื้นดินนั้นยังคงอยู่รอด ถึงแม้เหตุการณ์การระเหยทั้งหมดจะทำให้ดาวเคราะห์กลายเป็นลูกบอลไฟขนาดยักษ์ แต่เมื่อระยะเวลาผ่านไป ไอหินจะสามารถหายไป และอุณหภูมิจะค่อย ๆ ลดลง  การระเหยของน้ำทะเล ในที่สุด ก็จะเกิดการควบแน่นกลายเป็นฝนที่เชี่ยวกราดไหลลงสู่อ่างมหาสมุทรอันว่างเปล่า ณ จุดหนึ่งของเวลา โลกใหม่ของมหาสมุทรก็ได้เกิดขึ้นอีกครั้ง และลึกลงไปใต้พื้นมหาสมุทรนั้นเอง จะมีจุลินทรีย์มากมายที่ดำรงชีวิตอยู่รวมถึงบรรพบุรุษของมนุษย์ แม้จะมีขนาดที่มองไม่เห็นด้วยตาเปล่า แต่ด้วยการยืนหยัดของชีวิต พวกเขาค้นหาทุกสถานที่ที่เป็นไปได้ที่จะอาศัยและดำรงชีวิตอยู่ และด้วยการผจญภัยของพวกเขานั้นเอง วงล้อแห่งวิวัฒนาการ ซึ่งบรรพบุรุษของพวกเราได้ดำเนินผ่านมา ๔,๓๐๐ ล้านปี ก็จะเริ่มต้นขึ้นและเริ่มหมุนอีกครั้ง

---------------------------------------------

ขอขอบคุณบริษัท HONDA และสถานีโทรทัศน์ NHK

--------------------------------------------------

กลุ่มบริษัทฮอนด้าในประเทศไทย
ได้จัดงานเปิดตัวรายการ สารคดีวิทยาศาสตร์
"Miracle Planet : เปิดบันทึกโลกมหัศจรรย์...กับฮอนด้า"

ที่เกี่ยวกับวิวัฒนาการของโลกและสิ่งมีชีวิต มีพิธีกรดำเนิน รายการ
คือ นิรุตติ์  ศิริจรรยา ผู้ที่จะนำทางทุกคนไปสู่โลกแห่งอดีตกาล

---------------------------------------------------

บทที่ 2

Snowball earth : first of our past

วิกฤตยุคโลกก้อนหิมะ - มิติซับซ้อนของต้นกำเนิดมนุษย์

ณ สองช่วงเวลาในประวัติศาสตร์โลก คือ เมื่อ 600 ล้านปีก่อน และ 2 พัน 2 ร้อยล้านปีก่อนโลกได้ถูกกลบฝังอยู่ภายในน้ำแข็ง ซึ่งมีลักษณะเหมือนลูกบอลหิมะขนาดยักษ์ พื้นดินถูกปกคลุมไปด้วยน้ำแข็งหนาเหมือนกับดินแดนแอนตาร์กติก้าในปัจจุบัน น้ำทะเลเย็นยะเยือกกลายเป็นน้ำแข็งจนถึงระดับความลึก 1,000 เมตร   ในช่วงนี้บรรพบุรุษของมนุษย์ยังคงเป็นแบคทีเรียที่ไม่สามารถมองเห็นด้วยตาเปล่า แต่จะมีขนาดใหญ่ขึ้นประมาณพันเท่าเมื่อเทียบกับขนาดที่เคยเป็นมาก่อน ซึ่งหลังจากสภาวะโลกกลายเป็นลูกบอลหิมะได้สิ้นสุดลง บรรพบุรุษของมนุษย์ก็สร้างวิวัฒนาการอันยิ่งใหญ่แบบก้าวกระโดดไกลไปจากสิ่งมีชีวิตในรูปแบบอื่น ๆ

สิ่งมีชีวิตที่มองไม่เห็นด้วยตาเปล่าได้วิวัฒนาการไปเป็นสิ่งมีชีวิตที่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า ความแข็งแกร่งของสิ่งมีชีวิตซึ่งอยู่รอดจากสภาวะโลกเป็นลูกบอลหิมะทั้งสองครั้งได้ทำให้ดาวเคราะห์ดวงนี้ พร้อมที่จะเริ่มบทบาทใหม่ในประวัติศาสตร์ของตัวมัน และมนุษย์ คือ ผลพวงจากวิวัฒนาการนั้นๆ ซึ่งบทพิสูจน์ดังกล่าวได้ถูกทำเครื่องหมายเอาไว้อย่างชัดเจนในร่างกายของเราแล้ว

บทที่  3

New frontiers : onto the land

จากมหาสมุทรสู่แม่น้ำแห่งชีวิต วิวัฒน์เพื่อการอยู่รอด

โลกเมื่อประมาณ 450 ล้านปีก่อน ไม่มีสัตว์หรือพืชชนิดใดที่อาศัยอยู่บนผืนดิน พื้นดินเป็นดั่งโลกอันแห้งแล้งที่มีเพียงทะเลทรายครอบคลุมพื้นที่อันกว้างใหญ่ไพศาล ในทางตรงกันข้ามมหาสมุทรเป็นโลกที่อุดม ไปด้วยสิ่งมีชีวิต บรรพบุรุษของมนุษย์ในอดีตกาลเป็นสิ่งมีชีวิตคล้ายปลาในยุคดึกดำบรรพ์ แต่เมื่อแผ่นดินทวีปเริ่มเคลื่อนไหวและมหาสมุทรเกิดการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ ส่งผลให้สิ่งมีชีวิตเริ่มถูกผลักดันออกมาสู่พื้นดิน และต่อมาพื้นดินแห่งนี้ก็ได้กลายเป็นเวทีใหญ่แห่งการวิวัฒนาการของสิ่งมีชีวิตซึ่งนำไปสู่มนุษย์ในที่สุด

พืชได้ย้ายไปสู่พื้นดินก่อนพวกสัตว์ และปกคลุมพื้นผิวดินไว้ บรรพบุรุษของเราได้จากมหาสมุทรและย้ายไปสู่โลกใหม่ของน้ำจืดซึ่งในภาวะแวดล้อมที่อุดมไปด้วยน้ำจืดใหม่นี้ พวกสัตว์เริ่มที่จะใช้ชีวิตด้วยการก้าวสู่พื้นดินด้วยวิธีการต่างๆ กันไปเริ่มพัฒนาการหายใจด้วยปอด เริ่มมีมือและเท้าซึ่งเป็นการเปลี่ยนแปลงครั้งสำคัญที่ทำให้สิ่งมีชีวิตกระจายออกจากมหาสมุทรไปสู่แหล่งที่อยู่อาศัยเกือบจะทุกแห่งรวมทั้งพื้นดินและท้องฟ้า

บทที่  4

Extinction to rebirth : strategy of life

สู่อาณาจักรใหม่บนพื้นพิภพ จูราสสิคยุคไดโนเสาร์ครองโลก

เป็นเวลาราว 100 ล้านปี หลังจากที่สัตว์ในมหาสมุทรได้วิวัฒนาการและกลายเป็นสัตว์ที่อาศัยอยู่บนพื้นดิน ระบบนิเวศน์อันสมบูรณ์ได้พัฒนาส่วนต่างๆ ของดาวเคราะห์ดวงนี้ให้เกิดขึ้น ระดับออกซิเจนที่เชื่อกันว่ามีอยู่สูงมากในขณะนั้น ก็อำนวยความได้เปรียบให้กับสัตว์เลื้อยคลานที่มีลักษณะคล้ายกับสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมบนพื้นดิน

แต่หลังจากนั้นเมื่อ 250 ล้านปีก่อน สิ่งมีชีวิตถูกโยนลงสู่สภาวะแวดล้อมที่มีความร้อนเหนือธรรมดา สภาวะเรือนกระจกของคาร์บอนไดออกไซด์ค่อย ๆ ทำให้โลกร้อนขึ้น ออกซิเจนอยู่ในระดับต่ำผิดปกติ สิ่งเหล่านี้เข้าโจมตีระบบนิเวศน์ของบรรพบุรุษของมนุษย์อย่างไม่อาจหลีกเลี่ยงได้ จนทำให้เกิดการระเบิดของภูเขาไฟครั้งใหญ่ที่สุดในประวัติศาสตร์ของโลก ซึ่งทำให้ 95% ของสิ่งมีชีวิตถูกกวาดล้างจนสิ้นสูญไปจากพื้นผิวของดาวเคราะห์ดวงนี้และส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างมหาศาลกับสิ่งแวดล้อมบนโลก และในระหว่างที่บรรพบุรุษของมนุษย์ได้พยายามดิ้นรนเพื่อให้ผ่านพ้นหายนะภัย พวกเขาได้รับคุณสมบัติของการเลี้ยงลูกด้วยนมที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะติดตัวมาด้วย มันเป็นการก้าวกระโดดทางวิวัฒนาการสำหรับสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม ที่นำมาซึ่งความเป็นมนุษย์ในท้ายที่สุด

บทที่ 5

Break up : Survival of the fittest

ความลับจากดวงตา - ดวงตาแห่งสันติ

โลกเมื่อ 65 ล้านปีก่อนถูกยึดครองโดยไดโนเสาร์ขนาดยักษ์ สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม ถูกบีบให้อาศัยหลบซ่อนในที่มืดเป็นเวลามากกว่า 150 ล้านปี แต่เมื่อ 160 ล้านปี หลังจากยุคของไดโนเสาร์ได้เริ่มขึ้น ภัยพิบัติอีกอย่างก็ได้เข้าโจมตีโลก ผลกระทบอย่างฉับพลันของดาวตกก่อให้เกิดการสูญพันธุ์ครั้งใหญ่ขึ้นอีกครั้ง และนี่คือ จุดจบในการครองโลกของไดโนเสาร์ สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมยุคดึกดำบรรพ์ดูเหมือนจะมีโอกาสที่จะโผล่ขึ้นมาจากที่มืด แต่มันไม่ได้เป็นเช่นนั้น พวกมันต้องอดทนต่อความทุกข์ยากลำบากอีกอย่างหนึ่ง คือ การเคลื่อนตัวของทวีปทั้งหลายอย่างไม่หยุดยั้ง

ทุกครั้งที่ทวีปแตกสลาย  การเปลี่ยนแปลงอย่างเป็นแก่นสารของสภาวะอากาศก็เกิดขึ้นและชะตาของสิ่งมีชีวิตบนโลกต่างถูกผลกระทบอย่างใหญ่หลวง ในยุคนี้บรรพบุรุษของมนุษย์ได้วิวัฒนาการกลายเป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม นั่นก็คือ "ลิง" ในระหว่างที่บรรพบุรุษได้วิวัฒนาการจากลิงดึกดำบรรพ์สู่พวกที่คล้ายคน พวกเขาได้พัฒนาความสามารถในการมองเห็น เริ่มมีการแสดงออกทางใบหน้าได้หลากหลายขึ้น ด้วยเหตุนี้เอง ทำให้พวกเขาเริ่มสื่อสารและร่วมมือกันในการต่อสู้กับศัตรูและมีความกล้าที่จะออกจากที่ซ่อนมากขึ้น และนี่เป็นก้าวอันสำคัญของชีวิตที่วิวัฒนาการเปลี่ยนแปลงคุณลักษณะกายภาพขนานใหญ่มาสู่บรรพบุรุษของมนุษย์

บทที่ 6

Human earth

ย่างก้าวสู่ความเป็นมนุษย์ - โลกของมนุษย์

โลกทุกวันนี้มีสิ่งมีชีวิตอาศัยอยู่มากกว่า 30 ล้านสายพันธุ์ ซึ่งทั้งหมดนี้ล้วนวิวัฒนาการขึ้นมาจากการสูญพันธุ์มากกว่าการมีชีวิตรอด และสาเหตุหลักสำคัญของการสูญพันธุ์ คือ หายนะภัยจากพลังของธรรมชาติหลายต่อหลายครั้งที่โลกต้องเผชิญอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ บรรพบุรุษของมนุษย์ก็เช่นกันราว 7 ล้านปีก่อน วิวัฒนาการของมนุษย์ได้เริ่มต้นขึ้นเป็นครั้งแรกในแอฟริกา มีกลุ่มมนุษย์ดึกดำบรรพ์ซึ่งมีสายพันธุ์ที่แตกต่างกันถึง 20 สายพันธุ์ปรากฏขึ้นในขณะนั้น และมีเพียงแค่สายพันธุ์เดียวที่ยังหลงเหลืออยู่นั่นคือ โฮโมเซเปี้ยนส์ ซึ่งเป็นสายพันธุ์ของมนุษย์โลกในปัจจุบัน ที่ประสบผลสำเร็จในด้านวิวัฒนาการในการก่อกำเนิด และวิวัฒนาการทางด้านวัฒนธรรม

โฮโมเซเปี้ยนส์เริ่มถ่ายทอดเผ่าพันธุ์ด้วยภาษา และถ่ายทอดข้อมูลการเรียนรู้ภาษาให้แก่ลูกหลานในรุ่นต่อไปนอกจากนี้ ได้พัฒนาวิทยาศาสตร์ และอารยธรรมความเจริญก้าวหน้า และในที่สุดพวกเขาได้มีพลังที่จะสามารถเปลี่ยนแปลงโลกด้วยตัวของพวกเขาเอง ในจุดสิ้นสุดของวิวัฒนาการอันน่าทึ่งนี้ อารยธรรมความเจริญรุ่งเรืองของเราใกล้เข้าสู่จุดที่การดำรงชีวิตอยู่ของพวกเราอาจะถูกคุกคามก็เป็นได้ เชื่อกันว่าช่วงอายุการมีชีวิตของโลกมีราว 1 หมื่นล้านปี ซึ่งในเวลานี้โลกมีอายุประมาณ 4 พัน 6 ร้อยล้านปี เราเดินทางมาถึงแค่เพียงครึ่งทางเท่านั้นเอง และจะอีกนานแค่ไหนที่มนุษย์เราจะยังคงสามารถเดินทางต่อเนื่องไปบนเส้นทางสู่อนาคตได้?

------

ดูเพิ่มเติมใน

http://en.wikipedia.org/wiki/Miracle_Planet 

ดู

วิวัฒนาการของมนุษย์ ใน Contents see  in :

http://en.wikipedia.org/wiki/Human_evolution

1 History of paleoanthropology
2 Before Homo
3 Genus Homo
3.1 Homo habilis
3.2 Homo rudolfensis and Homo georgicus
3.3 Homo ergaster and Homo erectus
3.4 Homo cepranensis and Homo antecessor
3.5 Homo heidelbergensis
3.6 Homo rhodesiensis, and the Gawis cranium
3.7 Homo neanderthalensis
3.8 Homo sapiens
3.9 Homo floresiensis
3.10 Comparative table of Homo species

พันธุกรรม

หมวดหมู่ชีววิทยา