พระพิมานดุสิตา เป็นพระวิมานที่ตั้งอยู่บริเวณเกาะกลางสระภายในพระราชวังบวรสถานมงคล สร้างขึ้นในสมัยสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสิงหนาทเพื่อใช้เป็นสถานที่ประดิษฐานพระพุทธรูปอย่างไรก็ตาม ไม่ปรากฏหลักฐานถึงลักษณะของพระวิมานแห่งนี้ เนื่องจากพระวิมานได้ถูกรื้อลงไปตั้งแต่สมัยสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาเสนานุรักษ์

ประวัติ[แก้]

ในการก่อสร้างพระราชวังบวรฯ เมื่อครั้งสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสิงหนาทนั้น พระองค์มีพระประสงค์ให้สร้างปราสาทซึ่งถ่ายแบบมาจากพระที่นั่งบรรยงค์รัตนาสน์ในพระราชวังหลวง สมัยกรุงศรีอยุธยา บริเวณเกาะกลางสระภายในพระราชวังบวรฯ ในระหว่างการก่อสร้างนั้น มีคนร้ายลอบเข้ามาในพระราชวังบวรฯ หมายจะทำร้ายสมเด็จพระบวรราชเจ้าฯ โดยได้ซ่อนตัวอยู่บริเวณพระทวารด้านหลังของพระราชมณเฑียร แต่ในวันนี้สมเด็จพระบวรราชเจ้าฯ ได้เสด็จไปเฝ้าพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกที่พระบรมมหาราชวังจึงเสด็จออกไปทางพระทวารด้านหน้า หลังจากนั้น พนักงานในพระราชวังบวรฯ ได้พบคนร้ายเข้า เจ้าพนักงานผู้รักษาหน้าที่จึงได้เข้าไปจับได้คนร้ายและไล่ไปฟันจนคนร้ายไปตายลงบริเวณที่สร้างปราสาท 1 คน เมื่อสมเด็จพระบวรราชเจ้าฯ ทรงทราบจึงมีรับสั่งว่า ที่วังจันทรเกษมซึ่งเป็นวังหน้าครั้งกรุงเก่าไม่มีปราสาท พระองค์มาสร้างปราสาทขึ้นในวังหน้าเห็นจะเกินวาสนาไปจึงมีเหตุ ดังนั้น พระองค์จึงมีรับสั่งให้งดการสร้างปราสาทนั้นและนำไม้ไปสร้างพระมณฑป (เก่า) ที่วัดนิพพานาราม หรือ วัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษฎิ์ราชวรมหาวิหาร ในปัจจุบันแทน

ส่วนบริเวณเกาะกลางสระที่เดิมตั้งพระทัยให้สร้างปราสาทนั้น โปรดให้สร้างพระวิมานประดิษฐานพระพุทธรูปขึ้นเพื่อถวายเป็นพุทธบูชา ขนามนามว่า พระพิมานดุสิตา พระวิมานนี้พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรง

พรรณนาไว้ในพระราชนิพนธ์ เรื่อง สถานที่ซึ่งกรมพระราชวังบวรฯ ทรงสร้างว่า

"ตัววิมานกลางที่เป็นหอพระ หลังคาดีบุก ฝากระดาน ข้างนอกประกอบเป็นลายทรงข้าวบิณฑ์ปิดทองประดับกระจก ข้างในเขียนลายรดน้ำมีราชวัตรฉัตรรูปอย่างฉัตรเบญจรงค์ (ปักรายรอบ) เป็นเครื่องปิดทองประดับกระจกทั้งสิ้น นอกพระวิมานออกมามีพระระเบียง ฝาข้างในเรื่องพระปฐมสมโพธิและเรื่องรามเกียรติ์ "งามนักหนา" ข้างนอกมีลายประกอบปิดทองประดับกระจก เสาและหูช้างพนักข้างในก็ล้วนลายสลักปิดทองประดับกระจก มีตะพานพนกสลักปิดทองเป็นทางข้ามสระเข้าไปทั้งสี่ทิศ"

เมื่อสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาเสนานุรักษ์เสด็จเข้ามาประทับที่พระราชวังบวรฯ พระพิมานดุสิตาเกิดความชำรุด จึงโปรดฯ ให้รื้อพระวิมานและพระระเบียงออก แล้วนำเอาไม้ที่ยังคงใช้ได้นั้นไปสร้างวัดชนะสงครามราชวรมหาวิหาร แล้วโปรดฯ ให้ใช้สถานที่บริเวณนั้นทำสวนเลี้ยงนก เลี้ยงปลา เป็นที่ประพาสสำราญพระอิริยาบถ

https://th.wikipedia.org/wiki/ 
การช่างฝีมือ  สถาปัตยกรรม ๔