หลงกรุง ลืมทุ่งนา

                                                                   พิรโชค  อุไรรักษา

. 

                             ในโลกนี้ทั่วทุกที่มีคีต                เป็นพาหะจรรโลงใจให้ตัวผม

                   เป็นตัวกลางถ่ายถอดสื่ออารมณ์              จึงชื่นชมบทบรรเลงในเพลงไทย

          บทเพลงเป็นสิ่งที่ทุกคนรู้จัก เพราะเพลงเป็นสื่อที่สามารถถ่ายทอดอารมณ์ ความรู้สึก ได้เป็นอย่างดี ทั้งอารมณ์รัก เศร้า รื่นเริง คึกคะนอง ซึ่งบางบทเพลงยังทำให้เราเกิดความรู้สึกคิดถึง

          ผมเชื่อเหลือเกินว่าหลาย ๆ คนคงเคยผ่านห้วงเวลาแห่งความคิดถึงบ้านเกิด เนื่องจากต้องจากบ้านมาศึกษา เล่าเรียนที่เมืองไกล และยังเป็นเมืองแสงสี มีสิ่งยั่วยุหลายประการ ซึ่งอาจจะทำให้หลงระเริงกับสิ่งเหล่านั้น โดยสาเหตุที่กระผมเลือกบทเพลงนี้เป็นเพลินเพลงในดวงใจก็เพราะว่าบทเพลงนี้เปรียบเสมือนคติเตือนใจให้ผมไม่ยุ่งเกี่ยวกับสิ่งที่ยั่วยุจนเสียการเรียน และไม่ลืมถิ่นกำเนิดที่จากมา อีกทั้งยังทำให้ผมนึกถึงผู้ที่อยู่เบื้องหลังของความลำบากที่รักเราอย่างแท้จริงไม่ใช่เพียงแค่คนรัก นั่นคือพ่อและแม่ที่ยังคงรอให้ผมกลับไปหาท่านทั้งสองพร้อมกับความสำเร็จ ดังเช่นบทเพลงที่จะนำเสนอต่อไปนี้

                                                                                      เพลง : สาวใต้ลืมถิ่น

                                                                                      ศิลปิน : หนวด จิรภัทร

                   ไม่ลืมหนังลุงสัญญาก่อนไปอยู่กรุง            ไม่ลืมผ้าถุงผืนลายของแม่เฒ่า
          น้องเคยสัญญาว่าจะรักแต่พี่บ่าว                        แต่แล้วน้องสาวขี้หกพี่บ่าวให้นั่งคอย
                   นั่งดูโนราวันนี้ยังหรอยเหมือนเดิม            หลบมาเพิ่มเติมความรักเรากับกานดา
          อยากเห็นหน้าน้องอยากจ้องมองนั่งแลตา              ใสสาวโนราลืมบ้านนาแล้วหลงกรุง
                   ลืมแล้วผ้าถุงน้องไปนุ่งลีวาย                  พี่อยากจะบ้าตายน้องทารุดปากแดงแปลบ
          หลบบ้านเถอะน้อง อยู่ทำไรเมืองไฟแลบ               แขบแขบน้องเห้อ เมืองหนังโนรายังคอย
                   ลืมหนังโนรา เติ้ลไปอยู่เมืองกรุง              น้องลืมโปรงถุงเสียงปี่กลอนโนรา
          น้องลืมเหม็ดแล้วลืมสิ้นแกงพุงปลา                     น้องลืมสัญญาลืมหน้าตาของพี่บ่าว

          ๑. ลักษณะทั่วไป

              ๑.๑ ความหมายของเนื้อเพลง

          ชายคนหนึ่งรำพึงถึงแฟนที่ได้ให้คำสัญญาก่อนจะไปอยู่เมืองกรุงว่าจะไม่ลืมวัฒนธรรมของปักษ์ใต้ทั้งการแสดงหนังตะลุง การแสดงมโนราห์ อาหารพื้นบ้านอย่างเช่นแกงไตปลา และการแต่งกายแบบเรียบง่ายคือการนุ่งผ้าถุง นอกจากนี้เธอยังให้คำสัญญากั่บผู้ชายคนนี้ว่าจะรักเพียงเขาคนเดียว แต่สุดท้ายผู้หญิงซึ่งเป็นคนรักของเขาก็ผิดคำสัญญา เธอลืมผ้าถุงซึ่งเป็นวัฒนธรรมด้านการแต่งกายที่เป็นเอกลักษณ์ของชาวปักษ์ใต้ โดยไปนุ่งกางเกงยีนส์ที่เป็นวัฒนธรรมของเมืองนอก และเธอยังแต่งหน้าทาลิปสติกสีแดง หลงลืมถิ่นกำเนิดของตนเอง แต่เขาก็อยากให้เธอรีบ ๆ กลับมา เพราะเขายังรอคอยเธอเสมอ

๒. คำร้อง

              ๒.๑ รูปแบบการประพันธ์คำร้อง เพลงสาวใต้ลืมถิ่นเป็นคำประพันธ์ประเภทเพลงกลอนตลาด แต่ละวรรคจะมีจำนวนคำตั้งแต่ ๙ – ๑๐ คำ เป็นไปตามหลักการสัมผัสประเภทกลอนตลาด เพลงสาวใต้ลืมถิ่นใช้ถ้อยคำที่สละสลวย มีทั้งสัมผัสนอกและสัมผัสใน ดังนี้

                   ๒.๑.๑ สัมผัสนอก สัมผัสนอกของกลอนตลาดมีสัมผัสนอก ดังนี้

                           - คำสุดท้ายของวรรคแรกสัมผัสกับคำที่สี่ของวรรคที่ ๒

                            - คำสุดท้ายของวรรคที่ ๒ สัมผัสกับคำสุดท้ายของวรรคที่ ๓ และสัมผัส กับคำที่สี่ของวรรคที่ ๔

              ตัวอย่างสัมผัสนอกในเพลง ดังนี้

                   ไม่ลืมหนังลุงสัญญาก่อนไปอยู่กรุง            ไม่ลืมผ้าถุงผืนลายของแม่เฒ่า

           น้องเคยสัญญาว่าจะรักแต่พี่บ่าว                      แต่แล้วน้องสาวขี้หกพี่บ่าวให้นั่งคอย

                   นั่งดูโนราวันนี้ยังหรอยเหมือนเดิม            หลบมาเพิ่มเติมความรักเรากับกานดา
          อยากเห็นหน้าน้องอยากจ้องมองนั่งแลตา             ใสสาวโนราลืมบ้านนาแล้วหลงกรุง
                   ลืมแล้วผ้าถุงน้องไปนุ่งลีวาย                  พี่อยากจะบ้าตายน้องทารุดปากแดงแปลบ
          หลบบ้านเถอะน้อง อยู่ทำไรเมืองไฟแลบ               แขบแขบน้องเห้อ เมืองหนังโนรายังคอย
                   ลืมหนังโนรา เติ้ลไปอยู่เมืองกรุง              น้องลืมโปรงถุงเสียงปี่กลอนโนรา
          น้องลืมเหม็ดแล้วลืมสิ้นแกงพุงปลา                     น้องลืมสัญญาลืมหน้าตาของพี่บ่าว

              ๒.๑.๒ สัมผัสใน เป็นสัมผัสที่ปรากฏภายในวรรค ซึ่งส่วนใหญ่มีสัมผัสใน เกือบทุกวรรค ได้แก่ เพิ่มกับเติม จ้องกับมอง รากับนา ถุงกับนุ่ง บ้ากับทา ไรกับไฟ ญากับตา เป็นสัมผัสสระ รักกับเรา กับกับกาน หน้ากับน้อง ใสกับสาว แล้วกับหลง ลืมกับแล้ว หนังกับโน เป็นสัมผัสอักษร โดยสัมผัสสระจะใช้ตัวอักษรตัวหนา สัมผัสอักษรจะใช้ตัวอักษรเอียงและหนา ดังนี้

                   นั่งดูโนราวันนี้ยังหรอยเหมือนเดิม            หลบมาเพิ่มเติมความรักเรากับกานดา

              อยากเห็นหน้าน้องอยากจ้องมองนั่งแลตา        ใสสาวโนราลืมบ้านนาแล้วหลงกรุง

                   ลืมแล้วผ้าถุงน้องไปนุ่งลีวาย                 พี่อยากจะบ้าตายน้องทารุดปากแดงแปลบ

              หลบบ้านเถอะน้อง อยู่ทำไรเมืองไฟแลบ          แขบแขบน้องเห้อ เมืองหนังโนรายังคอย

                   ลืมหนังโนรา เติ้ลไปอยู่เมืองกรุง              น้องลืมโปรงถุงเสียงปี่กลอนโนรา

              น้องลืมเหม็ดแล้วลืมสิ้นแกงพุงปลา                น้องลืมสัญญาลืมหน้าตาของพี่บ่าว

              นอกจากนี้ เพลงสาวใต้ลืมถิ่น ยังมีการซ้ำคำ ดังตัวอย่าง

คำว่า ลืม

                   ไม่ลืมหนังลุงสัญญาก่อนไปอยู่กรุง            ไม่ลืมผ้าถุงผืนลายของแม่เฒ่า
          น้องเคยสัญญาว่าจะรักแต่พี่บ่าว                       แต่แล้วน้องสาวขี้หกพี่บ่าวให้นั่งคอย
                   นั่งดูโนราวันนี้ยังหรอยเหมือนเดิม            หลบมาเพิ่มเติมความรักเรากับกานดา
          อยากเห็นหน้าน้องอยากจ้องมองนั่งแลตา             ใสสาวโนราลืมบ้านนาแล้วหลงกรุง
                   ลืมแล้วผ้าถุงน้องไปนุ่งลีวาย                  พี่อยากจะบ้าตายน้องทารุดปากแดงแปลบ
          หลบบ้านเถอะน้อง อยู่ทำไรเมืองไฟแลบ               แขบแขบน้องเห้อ เมืองหนังโนรายังคอย
                   ลืมหนังโนรา เติ้ลไปอยู่เมืองกรุง              น้องลืมโปรงถุงเสียงปี่กลอนโนรา
          น้องลืมเหม็ดแล้วลืมสิ้นแกงพุงปลา                    น้องลืมสัญญาลืมหน้าตาของพี่บ่าว

              ๒.๒ การใช้ภาษา

          บทเพลงสาวใต้ลืมถิ่น มีการใช้ภาษาที่น่าสนใจ แปลกใหม่ เช่น มีการใช้ภาษาถิ่นใต้ทำให้เพลงมีความเป็นเอกลักษณ์ ได้แก่ หรอย หลบ ใส ทารุด แปลบ แขบแขบ เห้อ เติ้ล โปรงถุง เหม็ด แกงพุงปลา   พี่บ่าว อีกทั้งยังมีการเปรียบเทียบวัฒนธรรมทำให้ผู้ฟังเกิดภาพพจน์ได้อย่างชัดเจน เช่น ผ้าถุงกับกางเกงยีนส์ลีวาย เป็นต้น นอกจากนี้ยังมีการใช้คำเป็นการแทนสัญลักษณ์ เช่น เมืองไฟแลบ หมายถึง กรุงเทพมหานครเป็นเมืองแห่งแสงสี เมืองหนังโนรา หมายถึง เมืองของชาวปักษ์ใต้ ดังเนื้อร้องว่า

                   นั่งดูโนราวันนี้ยังหรอยเหมือนเดิม            หลบมาเพิ่มเติมความรักเรากับกานดา

          อยากเห็นหน้าน้องอยากจ้องมองนั่งแลตา             ใสสาวโนราลืมบ้านนาแล้วหลงกรุง

                   ลืมแล้วผ้าถุงน้องไปนุ่งลีวาย                 พี่อยากจะบ้าตายน้องทารุดปากแดงแปลบ

          หลบบ้านเถอะน้อง อยู่ทำไรเมืองไฟแลบ              แขบแขบน้องเห้อ เมืองหนังโนรายังคอย

                   ลืมหนังโนรา เติ้ลไปอยู่เมืองกรุง              น้องลืมโปรงถุงเสียงปี่กลอนโนรา

          น้องลืมเหม็ดแล้วลืมสิ้นแกงพุงปลา          น้องลืมสัญญาลืมหน้าตาของพี่บ่าว

               ๒.๓  ภาพสะท้อน

          บทเพลงสาวใต้ลืมถิ่น มีภาพสะท้อนที่น่าสนใจ โดยเฉพาะภาพสะท้อนถึงวิถีชีวิตความเป็นชนบท ที่มีความเป็นเอกลักษณ์ของคนปักษ์ใต้ วัฒนธรรมของปักษ์ใต้ทั้งการแสดงหนังตะลุง การแสดงมโนราห์ อาหารพื้นบ้านอย่างเช่นแกงไตปลา และการแต่งกายแบบเรียบง่ายคือการนุ่งผ้าถุง และความรักของชายคนหนึ่งซึ่งแฟนของเขาได้หลงลืมถิ่นกำเนิดของตนเอง แต่เขาก็อยากให้เธอรีบ ๆ กลับมา เพราะเขายังรอคอยเธอเสมอ

จากตัวอย่างการวิเคราะห์เพลงสาวใต้ลืมถิ่น ข้างต้น จะเห็นได้ถึงความงามของภาษา และความหมายที่กินใจของบทเพลง ก่อให้เกิดเป็นสุนทรียภาพที่ทำให้ผู้ฟังเกิดจินตนาการคล้อยตามไปกับเนื้อหาของบทเพลง แสดงให้เห็นถึงชั้นเชิงหรือความสามารถของผู้ประพันธ์ จึงไม่น่าแปลกใจที่บทเพลงนี้ยังคงเป็นที่ประทับใจของใครหลาย ๆ คนมาหลายยุคหลายสมัย

.

พิรโชค อุไรรักษา เพศชาย เกิดวันที่ 24 ตุลาคม  พ.ศ.2539 ภูมิเลาเนา จังหวัดนครศรีธรรมราช ติดต่อได้ที่ 119 หมู่ 5 ตำบลท่าประจะ อำเภอชะอวด จังหวัดนครศรีธรรมราช โทรศัพท์ 0931250021 ให้ข้อมูล 09 พฤศจิกายน 2560 

***