Skip to content

Phuketdata

default color
Home arrow Search
งาตราประทับมณฑลภูเก็จ PDF พิมพ์ อีเมล์
เขียนโดย ผศ.สมหมาย ปิ่นพุทธศิลป์   
จันทร์, 10 ตุลาคม 2011

งาตราประทับมณฑลภูเก็จ

(มห.ภูเก็จ 992)
ภาพงาตราประทับ  

หลักฐานการเริ่มต้นชื่อ ถลาง ที่นักค้นคว้ารายงานให้ทราบว่า ถลาง มาจาก JUNK CEYLON ซึ่งปรากฏอยู่ในแผนที่เดินเรือของคลอดิอุส ปโตเลมี เมื่อ พ.ศ.๗๐๐ กาลล่วงมาถึง พ.ศ.๑๕๖๘ โจฬะทมิฬยกกองทัพมาตีอาณาจักรศรีวิชัยที่ไชยา ทัพหน้าตั้งอยู่ที่บ้านม่าหนิก "มณินครัม"(มะ-นิ-นะ-คะ-รัม) ซึ่งเป็นภาษาทมิฬ จำแนกได้เป็น ๒ คำ คือ มณิ คือ มณี อันเป็นส่วนหนึ่งของ แก้วมีค่า ส่วน นครัม คือ นคร หรือ เมือง รวมความหมายเป็น เมืองแก้ว

เมื่อ ๒๐๐ กว่าปีที่แล้ว บุตรชายของท่านผู้หญิงจัน(ท้าวเทพกระษัตรี) คือ นายเทียน ประทีป ณ ถลาง ได้เป็นเจ้าเมืองภูเก็จ ต่อมาได้เป็นพระยาทุกรราช และท้ายสุด พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชโปรดเกล้า ฯ ให้เป็น พระยาเพชรคีรีศรีพิชัยสงครามรามคำแหง เจ้าพระยาถลาง ก็คงชื่อ เพชร และ คีรี ซึ่งหมายถึง ภูเขาแก้ว หรือ ภูเก็จไว้ดั่งเดิม

ภูเก็จ เป็นชื่อเมืองอยู่ในมณฑลภูเก็จ ที่มีตราประทับมหาดไทย ประจำมณฑลภูเก็จ เมื่อเลิกการปกครองแบบมณฑลไปแล้ว ตราประทับก็หมดหน้าที่การใช้งาน ถูกทิ้งไว้ที่สโมสรข้าราชการเมืองภูเก็ต จนกระทั่งนายสุบิน สมวงษา ทำความสะอาดสโมสรจึงได้พบตราประทับมหาดไทยมณฑลภูเก็จ และได้นำไปมอบให้นายสกุล ณ นคร รองประธานกลุ่มผู้สนใจประวัติศาสตร์เมืองภูเก็จเก็บรักษาไว้

ตราประทับชิ้นนี้ทำจากงาช้างมี ๒ ส่วน คือส่วนที่เป็นวงกลมของตราประทับ มีเส้นผ่าศูนย์กลาง ๕.๕ ซม. ตรงกลางเป็นรูปหัวสิงห์ เหนือหัวสิงห์มีอักษร "มหาดไทย" ด้านล่างหัวสิงห์มีอักษรว่า "มณฑลภูเก็จ" อีกส่วนเป็นด้าม เมื่อสวมติดกับตราวงกลมวัดส่วนสูงได้ ๘ ซม. จึงนับได้ว่าเป็นตราประทับรูปสิงห์ "มหาดไทย มณฑลภูเก็จ" ที่เป็นหลักฐานภูเก็จชิ้นเดียวที่ทำจากงาช้าง.

 
มณฑลภูเก็จ ตั้งเมื่อ พ.ศ.2440  จึงมีตราสอดคล้องกับที่ตั้งมณฑล

ปี พ.ศ.๒๕๕๔ งาประทับมณฑลภูเก็จในความครอบครองของกลุ่มผู้สนใจประวัติศาสตร์เมืองภูเก็จ เคยเก็บรักษาอยู่ที่อุทยานแห่งการเรียนรู้กรทอง ตำบลศรีสุนทร อำเภอถลาง จังหวัดภูเก็ต  พ.ศ.๒๕๖๑ แสดงอยู่ที่ห้องสมุดโรงเรียนภูเก็ตวิทยาลัย
พ.ศ.๒๕๕๗ ดร.สุขกมล วงศ์สวรรค์ หัวหน้าพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ถลาง ได้เสนองาตราประทับมณฑลภูเก็จ พิจารณาขึ้นทะเบียนเป็นศิลปะโบราณวัตถุ ประกาศในราชกิจจานุเบกษาเมื่อ ๒๘ เมษายน ๒๕๕๗ เล่ม ๑๓๑ ตอนพิเศษ ๗๐ ง หน้า ๒๐ ลำดับที่ ๒๖

 (มห.ภูเก็จ 992)

 

***

สมหมาย ปิ่นพุทธศิลป์

อีเมลนี้จะถูกป้องกันจากสแปมบอท แต่คุณต้องเปิดการใช้งานจาวาสคริปเพื่ออ่านมันได้

โทร. 081 326 2549

พจนสารอันดามัน

การช่างฝีมือ ประณีตศิลป์

. จห.ภูเก็จ ๒๓๓๕
แก้ไขล่าสุดเมื่อ ( พุธ, 28 มีนาคม 2018 )
 
< ก่อนหน้า   ถัดไป >

สมุดภาพเหมืองแร่

Counter

mod_vvisit_countermod_vvisit_countermod_vvisit_countermod_vvisit_countermod_vvisit_countermod_vvisit_countermod_vvisit_countermod_vvisit_countermod_vvisit_counter
mod_vvisit_counterวันนี้5623
mod_vvisit_counterเมื่อวาน3893
mod_vvisit_counterทั้งหมด11017458